İsrail prezidentinin Bakı səfərinə molla rejiminin gözlənilməz reaksiyası...
Məlum olduği kimi, İsrail prezidenti İsxak Hersoq Azərbaycanda ikigünlük rəsmi səfərdə oldu. Bu səfərin iki ölkə arasındakı münasibətlərin yeni dövrünün başlanması ilə yanaşı, bölgədəki proseslərə də təsir edəcəyi bəllidir.
Əsas diqqət çəkən məqam Hersoqun Bakıda İranla bağlı səsləndirdiyi fikirlər idi: “Biz İranın təhlükə və təhdid yaratdığı qlobal, regional təhlükəsizlik strukturuna nəzər saldıq, bu məsələni dərindən müzakirə etdik. İsrail və Azərbaycan İranın hədəfindədir”.
Maraqlıdır ki, gözləntilərin əksinə olaraq, İsrail prezidentinin Bakı səfəri zamanı İran rəsmiləri hansısa sərt reksiya vermədilər. Azərbaycanın İsraildə səfirlik açmasını süngü ilə qarşılayan İran bu dəfə susdu. Normalda, İsrail prezidentinin Bakıya gəlməsi, Bakıda İranın təhdidi ilə bağlı açıq-aşkar fikir bildirməsi rəsmi Tehranda ciddi reaksiya doğurardı. Ancaq bu baş vermədi. Üstəlik, İsrail prezidentinin səfər günlərində İran prezidenti İbrahim Rəisi Müstəqillik günü münasibətilə Azərbaycan prezidentinə təbrik məktubu göndərdi.
Maraqlıdır, İran nəyə görə İsrail prezidentinin səfərini belə susqunluqla izlədi?
- “Əlbəttə ki, bu, bir tərəfdən Azərbaycanın bir dövlət kimi müstəqil siyasət yeritməsi faktoru ilə...”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən siyasi şərhçi Azər Həsrət İranın məlum mövqe sərgiləməsinə bir neçə prizmadan yanaşdı: “İranın sərt reaksiya verməməsi deyəndə, məsələ ondadır ki, bu dövlətdə artıq elə bir güc qalmayıb. Yəni İran, necə deyərlər, heydən düşüb. Çünki molla rejimi özü-özünü dalana dirəyib. O qədər gərəksiz yerə qonşuları ilə, xüsusilə də Azərbaycanla boşuna enerji xərcləyib ki, indi atılıb-düşməyin anlamı olmadığını görür. Ona görə də İsrail prezidentinin Bakı səfəri İranda gözlənildiyi qədər sərt reaksiya doğurmadı. Düzdür, İran tərəfinin rəsmi təbliğatı anti-İsrail açıqlamalar yayımladı. Ənənəvi olaraq sionizmdən danışdılar. Yəni, bir növ, Azərbaycana üstüörtülü mesajlar ötürməyə cəhd etdilər. Ancaq ümumilikdə götürəndə, bütün gözləntilərə rəğmən, sərt reaksiyalar müşahidə edilmədi. Əlbəttə ki, bu, bir tərəfdən Azərbaycanın bir dövlət kimi müstəqil siyasət yeritməsi faktoru ilə İranın hesablaşması deməkdirsə, digər tərəfdən də İsraillə bu cür sərt münasibətlərin Tehrandan başqa kiminsə zərərinə olmadığının fərqinə varmaq deməkdir. Yəni İran artıq başa düşür ki, Azərbaycan-İsrail münasibətləri elə həddədir ki, bu iki dövlətin arasına girməyə cəhd göstərənlər yalnız özlərinə ziyan edəcəklər. Görünür, İranda artıq bu cür düşünməyə başlayıblar. Ona görə də sərt reaksiyalar o qədər də geniş şəkildə tirajlanmır. Ancaq ümumilikdə biz düşünürük ki, İranı idarə edənlər düşünməlidilər. Hər halda düşünməlidilər ki, Azərbaycan dövlətinin müstəqil siyasətinə bu və ya digər şəkildə müdaxilə yolverilməzdir. Azərbaycan Respublikası bunu heç vaxt qəbul etməyəcək. İsraillə münasibətlərimizə isə İran kimi orta əsr təfəkküründən hələ də qurtula bilməyən bir fars-molla rejimi tərəfindən idarə olunan dövlət heç vaxt müdaxilə edə bilməz. Azərbaycan buna yol verməyib və bundan sonra da yol verməyəcək”.
Vidadi ORDAHALLI
