Prezidentin xüsusi nümayəndəlikləri gələcəkdə bütün ölkə üzrə icra hakimiyyətlərini əvəz edə bilərmi...
Prezident İlham Əliyev “Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə qanunu təsdiqləyib. Sənədə əsasən, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndələrinin vəzifələrinə onların müavinlərinin və xüsusi nümayəndəliklərdə mütəxəssislərin vəzifələri əlavə olunur.
Çox maraqlıdır, qanunvericiliyə edilən bu dəyişiklik gələcəkdə icra başçılarının xüsusi nümayəndələrlə tam əvəz olunması ilə nəticələnə bilərmi?
Beynəlxalq idarəetmə üzrə ekspert, iqtisadçı Asif İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Prezidentin yaratdığı xüsusi nümayəndəlikləri yerli özünüidarə sisteminin dəyişdirilməsi istiqamətində ilk addım hesab edənlər olsa da, yeni təsisatın Konstitusiyaya uyğunluğu ilə bağlı suallar da var: “Prezident İlham Əliyevin fevralın 4-də imzaladığı fərmanla “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəlikləri haqqında” Əsasnamə təsdiq edilib. Bundan əvvəl – 19 yanvar 2021-ci il tarixində “İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndələri haqqında” fərman imzalanıb. Yanvarın 27-də isə Şuşa rayonuna Prezidentin xüsusi nümayəndəsi təyin edilib.
Yeni yaradılan xüsusi nümayəndəliklərin vəzifələrini, səlahiyyətlərini və bu dövlət təsisatının Konstitusiyaya uyğunluğunu təhlil etməzdən əvvəl qeyd edək ki, Azərbaycanda yerli idarəetmədə ciddi problemlər var. Rayon-şəhər icra hakimiyyətləri yerlərdə dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində effektiv rol oynaya bilmir. Əksinə, rüşvət, korrupsiya bataqlığında çabalayan bu strukturun fəaliyyətini sabotaj kimi qiymətləndirmək olar. Bu fikri təsdiq etmək üçün qısaca onu xatırladaq ki, 2005-ci ildən etibarən regionların sosial-iqtisadi inkişafını təmin etmək üçün 3 Dövlət Proqramı qəbul edilib, rəsmi məlumatlara görə, bu istiqamətdə ümumilikdə 75 milyard manatdan artıq vəsait cəlb olunub. Amma bu günə olan nəticə ondan ibarətdir ki, rayonların əksəriyyəti mərkəzi büdcədən dotasiya almaqda davam edir. Onların gəlirləri öz xərclərini ödəməyə kifayət etmir.
Biz hər zaman büdcə yükünün azaldıması təklifi ilə çıxış etmişik. Məlumdur ki, həmin nümayəndələrin təyini icra hakimiyyətlərinin ləğvi fonunda baş vermir. Faktiki olaraq, həm icra başçısı, həm də xüsusi nümayəndə fəaliyyət göstərəcək. İndiyə qədər xüsusi nümayəndələrin statusunun tam bəlli olmaması səbəbindən biz mövzunu ətraflı şərh edə bilmirdik. Yaxşı olar ki, bir-biri ilə paralellik təşkil edən qurumlardan birinin fəaliyyəti dondurulsun. Çünki xüsusi nümayəndələrə də öz aparatını formalaşdırmaq gərək olacaq. Əsasnamədən də görünür ki, onlara tapşırılan işlərin öhdəsindən gəlmək üçün sağlam aparat, işçilər lazımdır. Bu da büdcəyə əlavə yük sayıla bilər. Xüsusi nümayəndələr oradakı işləri tam həll edib əhalini ora köçürəndən sonra bu məsələyə yenidən baxıla bilər”.
Ekspertin sözlərinə görə, icra hakimiyyətlərinin saxlanılması həm iqtisadi, həm də siyasi aspektdən məqsədəuyğun deyil: “İqtisadi cəhətdən dövlətə yükdür. Siyasi aspektdən yanaşdıqda görünür ki, onlar Prezidentin etimadını doğrulmur. 2019-2020-ci illərdə Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) 6 icra başçısını həbs etməsi göstərdi ki, onlar dövlətin bütün resurslarını özlərinin varlanmasına sərf ediblər”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
