Firdovsi Şahbazov: “Bu o deməkdir ki, Ermənistan üzləşdiyi itkiləri kompensasiya edə bilməyəcək”
Ermənistan iqtisadi və siyasi cəhətdən çökür. Son bir ildə davam edən COVID-19 onsuz da sürətlə borclanmaya gedən Ermənistanı daha da çıxılmaz vəziyyətə saldı. Üstəlik, 44 günlük müharibə Ermənistanı geri dönüşü olmayan bir uçuruma yuvarladı.
Ermənistan Hərbi Sığorta Fondunun Himayəçilik Şurasının üzvü Mesrop Manukyan erməni mediasına açıqlamasında bildirib ki, Nikol Paşinyan son 4 ayda Ermənistana və erməni xalqına ən azı 38,4 milyard dollar ziyan vurdu: “Bunun 7 milyard dollarlıq hissəsi insan itkiləridir (buraya təxminən 4500 ölən və itkin düşmüş hərbçi, təxminən 5000 birinci qrup əlil, təxminən 6000 ikinci qrup əlil daxildir).
“Hayastan” Ümumerməni Fondu Azərbaycanın nəzarətinə keçən ərazilərə təxminən 150 milyon dollar sərmayə qoydu. Yalnız Şuşada 15 milyon dollar dəyərində proqramlar həyata keçirilib. Müdafiə sisteminə dəyən ziyan təqribən 2 milyard dollar, Sotk (Zod) mədəninin itkisindən gələn ziyan təqribən 8 milyard dollar, bank sistemindəki zərər 1 milyard dollar, infrastruktura dəyən ziyan təxminən 2 milyard dollar, Qarabağdakı itən su elektrik stansiyalarının dəyəri 600 milyon dollar civarındadır”.
Bununla belə, bu günlərdə Ermənistan Maliyyə Nazirliyi 2020-ci ilin hesabatını açıqlayıb. Məlum olub ki, 2020-ci ildə ölkə iqtisadiyyatı 7,5 faiz kiçilib. Eyni zamanda, ötən il iqtisadi aktivlik göstəricisi 2019-cu illə müqayisədə 10,3 faiz azalıb. Bu fonda, Mərkəzi Bankın bütün müdaxilələrinə baxmayaraq, milli valyuta 10 faizdən çox dəyərdən düşüb.
Göründüyü kimi, 44 günlük müharibədə Ermənistan təkcə ağır hərbi məğlubiyyətlə üzləşməyib, həm də güclü iqtisadi zərbəyə məruz qalıb. Bunun da nəticələrini aradan qaldırmaq asan olmayacaq.
- “Dünyada pandemiya ilə bağlı məhdudiyyətlər yumşalan kimi, ölkədə yeni köç dalğasının başlaması qaçılmaz olacaq”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazovun fikrincə, Ermənistan hələ bundan sonra 44 günlük müharibənin iqtisadi zərərlərini daha çox görəcək: “Ermənistan kimi zəif iqtisadiyyata malik ölkənin bunun altından çıxacağı real görünmür. Onlar elə bilirdilər ki, iqtisadi baxımdan müharibənin yaratdığı fəsadların öhdəsindən gələ biləcəklər. Anlamaq istəmirdilər ki, məhdud iqtisadi resursları olan ölkə üçün bu, böyük fəlakətdir. Çünki müharibə böyük xərc deməkdir. Ermənistan danışıqlarda konstruktiv mövqe sərgiləyib “Mərhələli həll” variantına razı olsaydı, bu cür iqtisadi itkilərlə üzləşməyəcəkdi. Onların xəstə təfəkkürə malik olmaları, işğalçılıq ambisiyalarından əl çəkməmələri belə bir vəziyyətin yaranmasına gətirib çıxardı. Bunda təkcə Nikol Paşinyanı günahlandırmaq, bütün məsuliyyəti onun üzərinə qoymaq doğru olmazdı. Bütün bunlara görə Ermənistanda əvvəllər hakimiyyətdə olan qüvvələr də günahkardır. Ermənistan qanunsuz olaraq işğal edilmiş ərazilərdə süni məskunlaşma siyasəti aparırdı, layihələr həyata keçirirdi, xarici sərmayədarları ora cəlb edirdi. İşğal edilmiş ərazilərdən böyük gəlirlər əldə edirdilər. Bütün bunların hamısı əldən çıxdı. Yaşananlar o deməkdir ki, Ermənistan üzləşdiyi itkiləri kompensasiya edə bilməyəcək. Ölkədə iqtisadi geriləmə daha da dərinləşəcək, sərmayədarlar vəsaitlərini ölkədən çıxaracaqlar. Bu isə, paralel olaraq, Ermənistanı tərk edənlərin sayını artıracaq. Tam əminliklə deyirəm ki, dünyada pandemiya ilə bağlı məhdudiyyətlər yumşalan kimi, Ermənistandan yeni köç dalğasının başlaması qaçılmaz olacaq”.
Ekspert hesab edir ki, hardan baxsaq, Ermənistanı ciddi iqtisadi çətinliklər gözləyir.
Vidadi ORDAHALLI
