Ermənistanın Azərbaycanın sərhəd rayonlarına xain hücumundan sonra iki ölkə arasında savaşın bundan sonra intensiv mərhələdə davam etməsi qaçılmaz sayılır. Əslində, məlum təxribatlarından sonra düşmən də hadisələrin bu səpkidə inkişaf edəcəyindən indi ciddi narahatlıq keçirir. Hətta yayılan məlumatlara əsasən, ermənilərin sərhəd zonalardan, eləcə də Dağlıq Qarabağdan növbəti qaçışı başlanıb.
Rusiyalı hərbi analitik Aleksandr Xramçixin bütün bunları təbii sayaraq, artıq genişmiqyaslı savaşın qaçılmaz olduğunu bildirir:“Azərbaycan-Ermənistan sərhədindəki gərginlik bu anda təhlükəli gedişata malikdir”. Hərbi analitik qeyd edib ki, hazırda Azərbaycan-Ermənistan sərhədində yaranmış lokal hərbi vəziyyət sürətli şəkildə genişmiqyaslı müharibəyə çevrilə bilər:“Bütün bunların böyük müharibəyə çevrilməməsi üçün nə baş verməli olduğunu təsəvvür etmirəm. Təkrar edirəm ki, Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki hazırkı yerli hərbi vəziyyət sürətlə genişmiqyaslı müharibəyə çevrilə bilər. Çox böyük ehtimalla, belə də olacaq. Bundan əlavə, ermənilər Azərbaycanın yüksək rütbəli hərbçilərini öldürdükdən sonra bütün bunların böyük bir müharibəyə çevrilməməsi üçün nə baş verməli olduğunu təsəvvür edə bilmirəm. Hazırdakı vəziyyət mənə hər şeyin daha da kəskinləşməsinin qaçılmaz olduğunu proqnozlaşdırmağa əsas verir”. O qeyd edib ki, erməni tərəfi üçün gözlənilən zərbə istənilən vaxt gələ bilər:“Bu münaqişədə Türkiyənin də iştirakının mümkün olduğunu vurğulamaq lazımdır”. Əslində, ermənilər də belə zərbələr ala biləcəklərini bilir. Digər tərəfdən, indiyə qədər Azərbaycanın endirdiyi zərbələr də erməniləri xeyli dərəcədə sarsıdıb. Bu durumda Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi itkilərin mediada yayımlanmaması üçün senzura tətbiq edir. Elə bu səbəbdəndir ki, iyulun 12-də Tovuz istiqamətində hücumlar başlayandan etibarən bu ölkənin müxalif-müstəqil media resursları, məsələn, “irates.am”, “7or.am” və digərləri bloklanıb, həmçinin, sosial şəbəkələrdə itkilərlə bağlı məlumat yayan profillər kütləvi şəkildə şikayət olunaraq bağlanır.
Başqa məlumata əsasən, aprel müharibəsində olduğu kimi, indi də Tavuş rayonunda yaşayan ermənilər evlərini tərk edərək Lori, Kotayk və Gekarkunikə üz tuturlar. Hakimiyyət kütləvi qaçışın qarşısını almaq məqsədilə rayonun giriş-çıxışında polis postları qurub. Polis postları həm də döyüşlərin getdiyi bölgədən dəqiq məlumat almaq istəyən jurnalistlərin əraziyə daxil olmasına imkan vermir. Bu haqda postda saxlanılan “hetq” saytının jurnalistləri açıqlama verib. Bu həm də erməni ictimaiyyətinin real itkilərlə bağlı məlumat əldə etməsinin qarşısını almağa hesablanıb. Yeri gəlmişkən, bu açıqlamadan sonra “hetq.am” saytı da bloklanıb. “Qraparak” nəşri isə yazır ki, Müdafiə Nazirliyi itkilər barədə məlumatları gizlədir:“Söhbət ondan gedir ki, yalnız mediada və sosial şəbəkələrdə məlumatlar yayıldıqdan sonra rəsmi qurumlar itkilər barədə xəbər verir. İndilikdə isə məlumdur ki, təmas xəttində vəziyyət gərgin olaraq qalmağa davam edir. Azərbaycan Tavuş hərbi hissələrindən birinin strateji əhəmiyyətə malik olan obyektinə yeni zərbə endirib. Məlumatı dəqiqləşdirmək üçün Ermənistan Müdafiə nazirinin mətbuat katibinə müraciət edilsə də, o, məlumatı şərh etməkdən imtina edib. İrəvan məlumatı gizlədir və kütləvi informasiya vasitələrini susdurmağa çalışır”. Bütün bunlar ermənilərin itkilərinin cəmiyyətdə xof yarada biləcəyinin təsdiqi kimi də qələmə verilir. Bu fonda ermənilərin Qarabağ və sərhəd zonalardan kütləvi qaçışı da təbii sayılır. Erməni rəsmiləri bunu təsdiqləməkdən imtina etsələr də, artıq Ermənistanın fövqəladə hallar naziri Feliks Solakyan sərhəd rayonlarının sakinlərinə hər an təxliyə edilmək üçün hazır olmalarını tövsiyə edib. Bu fonda ukraynalı politoloq Sergey Zaporojski qeyd edir ki, toqquşmalar genişlənəcəyi halda sərhəd rayonlarından böyük köçü dayandırmaq mümkün olmayacaq: “Bu hal qaçılmazdır. Əminliklə deyə bilərəm ki, bu müharibədə beynəlxalq hüquq və ədalət Azərbaycanın tərəfindədir. Azərbaycan Ermənistana adekvat cavab verməlidir. Düşmənin hər hansı bir təxribatına sərt reaksiya vermək lazımdır ki, onların itkisi dəfələrlə çox olsun. İşğalçı ilə sülh danışıqları məntiqi nəticə verməyəcək. Bunu biz Ukrayna ilə Rusiyanın Donbasda gedən hərbi münaqişəsindən yaxşı bilirik”.
Politoloq Ermənistanın Rusiya Silahlı Qüvvələrinin köməyinə arxalanmaq istəyini puç ümid adlandırıb: “Əgər Ermənistan hesab edirsə ki, Rusiya Azərbaycanla mübaribə üçün rəsmi İrəvana öz ordusu ilə kömək edəcək, onun bu arzusu suya düşəcək. Rusiya Azərbaycanı tək qoymayan Türkiyə ilə konfliktə birmənalı şəkildə girməyəcək. Üstəlik, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından heç bir ölkə bu konfliktdə Ermənistanın tərəfində olmayacaq. Paşinyan başa düşməlidir ki, hərbi əməliyyatların gərginləşməsi Ermənistan üçün çox ciddi problemlərə səbəb olacaq – Dağlıq Qarabağa nəzarətin itirilməsinə qədər…”.
Son məlumatlara görə, artıq bu xüsusda əndişə erməni iqtidarını və cəmiyyətini bürüyüb. Bu durumda Paşinyan hakimiyyəti üçün indi başlıca məsələ yenidən atəşkəsə nail olmaqdır. Amma düşmənin son təxribatından sonra bu heç də asan olmayacaq.
Tahir TAĞIYEV
