112 saylı məktəbdəki olayı bütün ölkənin ittiham obyektinə çevirmək üçün hər şeyi etdikmi?
Dünyada 13-15 yaş qruplarından olan hər 3 şagirddən biri məktəbdə şiddətə məruz qalır. Təxminən eyni sayda şagird də davaya qarışır. Qız və oğlan uşaqlarının şiddətlə qarşılaşması risqi eyni olmaqla bərabər, oğlanların həm də fiziki şiddət və təhdidə məruz qalması halları daha yüksəkdir. Sənayeləşmiş 39 ölkədə hər 10 şagirddən 3-nün şiddətə məruz qalması təsdiqlənib.
Bu cür hallar istər yoxsul, istərsə də zəngin ölkələrdə şagirdlərin təhsil almasına və psixologiyasına ciddi təsir göstərir. Məktəblərdə şagirdlər arasında şiddət, bulinqin olması dünyada gəncliyin inkişafına da öz mənfi təsirini göstərir.
Bu günlərdə sosial şəbəkələrdə Bakının Pirşağı qəsəbəsində 112 saylı orta məktəbində şagirdlər arasında olan şiddəti, zorakılığı əks etdirən bir video yayıldı. Videoda şagirdin biri digərini döyür, təpikləyirdi. Digər uşaqlar isə, sadəcə tamaşaçı kimi mövqe tutmuşdu.
112 saylı məktəbdə baş vermis məlum olay ölkə ictimaiyyətini ciddi şəkildə narahat etdi. Hətta həmin məktəbdə övladı təhsil alan valideynlər narahat şəkildə məktəbə gedib. Demək olar ki, sosial şəbəkə istifadəçilərinin əksəriyyəti baş vermis hadisəyə narazılığını bildirdi, döyən şagirdi qınadılar. Ancaq kütləvi informasiya vasitələri bu məsələyə səthi yanaşdı. Xüsusilə də televiziya kanalları. Televiziyalar məktəbdə baş vermis zorakılıq faktını adi xəbər kimi təqdim etdilər. Ancaq telekanallar və ümümiyyətlə kütləvi informasiya vasitələri adi qaynana-gəlin savaşını, məişət zəminində baş vermis hansısa hadisəni geniş şəkildə ictimaiyyətə təqdim edirdilər.
Ekspertlər hesab edir ki, məktəbdə baş vermis zorakılıq faktını media təmsilçiləri geniş şəkildə yaymalı idi ki, ictimaiyyət, hər bir valideyn övladını tərbiyə etməlidir. Bununla bağlı ictimai müzakirələr təşkil edilməli idi.
Məktəbdə oxuyan şagirdlərdən biri tərbiyəli, sakit təbiətlidirsə digəri ona zorakılıq tətbiq etməməlidir.
- “İctimai müzakirələrdə döyən oğlanın ailəsinin verdiyi tərbiyə müzakirə olunarsa, bu hal digər özündənrazılara da dərs olar”
Mövzu ilə bağlı fikir bildirən psixoloq Könül İsmayılova qeyd etdi ki, məktəbdə şagirdin birinin digərini döyməsi faktı çox üzücüdür: “Bəziləri bildirir ki, baş vermis məlum hadisə sosial şəbəkədə yayılmamalı idi. Bu video yayılmasa idi, həmin oğlan yenə də öz ağalığını, hegemonluğunu davam etdirəcəkdi. Bu cür xoşagəlməz məlumatlar ictimailəşməli, müzakirəyə çıxarılmalıdır ki, gələcəkdə bu kimi hadisələr yaşanmasın. Təəssüf ki, televiziya və yazılı media bu olayı sakit qarşıladı. Ancaq ailə-məişət zəminində baş verən hansısa hadisəni günlərlə müzakirə edirlər. Bu gün telekanallarda, saytlarda qaynana-gəlin münasibəti, qadın-kişi davası, qonşuların bir-birini ittiham etməsi daim yayımlanır. Bunu hər kəs müşahidə edə bilər. Ancaq ictimai müzakirələrdə döyən oğlanın ailəsinin verdiyi tərbiyə müzakirə olunarsa, bu hal digər özündən razılara da dərs olar. Bəzi özündən əmin harınlamış uşaqlar deyəcək ki, əşi sosial şəbəkədə bir-iki nəfər yazıb etiraz edəcək, bununla da iş bitəcək. Beləliklə, bu tip videoların sayı daha da artacaq. Düzdü, mediada döyən və döyülənin adı açıqlanmamalı, sifəti görünməməlidir. Ancaq elə hadisələr var ki, zorakılıq tətbiq edənin tək özü yox, valideynlərinin kimliyi də açqlanmalıdır ki, hər kəs onları övladına tərbiyə verməməkdə ittiham etsin. Bəlkə o uşaqlar valideynlərini, onların və öz gələcəyini düşünüb, özündən zəifə, sakit təbiətlu uşağa zorakılıq tətbiq etməz”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, bu, olayın ictimaiyyətə çıxış məsələsidir. Belə zorakılığın baş verdiyini göstərən kadrların ictimai əhəmiyyəti varmı sualının cavabı, əlbəttə, var və hökmən belə faktlar gün üzünə çıxmalıdır ki, neqativliklərə qarşı effektiv tədbirlər görülsün. Deməli, hadisənin ictimailəşməsi zəruridir.
Psixoloq onu da əlavə etdi ki, şagirdin davranışlarından müşahidə edilir ki, bu onun ilk addımı, hərəkəti deyil. Bu da onun hansı mühitdən çıxması və formalaşması məsələsini ortaya qoyur: “Bütöv bir sinfin qəddar, vəhşi, təcavüzkar əhvalda olmasının, zərrə qədər də mərhəmət hissi, insanlıq duyğusuna malik olmamasının, dəhşətli, qorxunc bir məxluq kimi böyüdüldüyünün əyani sübutudur. Təəssüf ki, belə uşaqların sayı az deyil. Və həmin uşaqların valideynləri bilməlidir ki, uşaq yox, zombi yetişdirir”.
Günel CƏLİLOVA
