Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış qırx dörd günlük Vətən müharibəsindən sonra qarşıda duran ümdə vəzifələrdən biri işğaldan azad edilmiş ərazilərin yaşayış üçün münasib hala gətirilməsidir. Bu məqsədlə həmin ərazilərdə sözün əsl mənasında titanik xarakterli işlər görülür. Dövlət məcburi köçkünlərin doğma yurd-yuvasına qayıtması üçün bütün imkanları səfərbər edib.
“Azərbaycan hərb libasını çıxarır və bərpa-quruculuq işlərinə başlayır”
Görülən işlərin miqyası onu deməyə əsas verir ki, məcburi köçkünlərin yurd həsrətinə ən qısa müddətdə son qoyulacaq. Bu insanların təhlükəsiz və ən əsası, ləyaqətli şəkildə öz ata-baba yurdlarına geri qayıtması təmin ediləcək. Bunu azad edilmiş ərazilərə səfərlər edən diplomatlar, xarici jurnalistlər, digər insanlar da təsdiq edir. Ən əsası isə, Azərbaycan insanı özü buna tam əmindir. Qarabağa səfər edən misirli jurnalist Hüssam Əbdül Alimin “Əxbar Əl Yom” qəzetində “Azərbaycan hərb libasını çıxarır və bərpa-quruculuq işlərinə başlayır” sərlövhəli məqaləsində qeyd edilənlər də yuxarıda göstərilənlərin real təsdiqidir: “Azərbaycan xalqının nikbin əhval-ruhiyyədə olduğunu, 44 günlük müharibədə ərazilərini azad etmiş insanların qurub-yaratmaq əzmini müşahidə etdim. Azərbaycanla Ermənistan arasında Rusiyanın vasitəçiliyi ilə imzalanmış sənəddən sonra rəsmi Bakı bərpa-quruculuq işlərinə başlamaq üçün haqlı olaraq qarşı tərəfdən minalanmış ərazilərin xəritələrini tələb edir. Ermənistan isə yalnız üç rayonun xəritəsini təqdim edib. Prezident İlham Əliyev hərbi münaqişənin bitdiyini və regionda sülhün bərqərar olmasının vaxtı çatdığını bəyan edib”.
Qarabağın dağlıq ərazisinin, xüsusən Azərbaycanın və Cənubi Qafqazın mədəniyyət incisi olan Şuşa şəhərinin əlverişli coğrafi mövqeyini təsvir edən müəllif, həmçinin, Ağdamda ermənilər tərəfindən dağıdılmış məscidlər, muzeylər, tarixi abidələr və infrastruktur abidələrindən bəhs edib. O əlavə edib ki, Azərbaycan hökuməti tezliklə məcburi köçkünlərin işğaldan azad edilmiş ərazilərə qayıtmasını və bu səfalı yerlərin turizm məkanına çevrilməsini nəzərdə tutur. Burada bir məqamı da qeyd edək ki, azad olunmuş ərazilərdə “Ağıllı şəhər” və “Ağıllı kənd” konsepsiyalarının reallaşdırılması istıqamətində də müvafiq addımlar atılır. Belə texnologiyaların tətbiqi həmin ərazilərdə sosial innovasiyaların, kiçik sahibkarlığın inkişafına yeni təkan verir və Qarabağın texnoloji innovasiya mərkəzi kimi cəlbediciliyini də artırır. Bu mənada təsadüfi deyil ki, artıq azad edilən ərazilərdə çalışmaq istəyən əcnəbi şirkətlərin sayı da davamlı surətdə artır. Çünki investorların daim marağında olduğu məsələlərdən biri də texnoloji əsaslara söykənən infrastrukturun olmasıdır. Azad edilən ərazilərdə məhz belə infrastruktur yaradılır.
Qayıdış üçün görülən işlər erməniləri belə heyrətə gətirir
Azad edilən ərazilərin bərpası, quruculuq işləri bu gün dünya miqyasında təqdir edilir. Hətta qeyd edilən istiqamətdə görülən işlər Ermənistanı belə heyrətə gətirir. Xatırladaq ki, bu günlərdə sözügedən müstəvidə erməni jurnalist Bella Lalayanın sosial şəbəkə hesabında olduqca maraqlı bir etiraf yer almışdı. Azərbaycanın işğaldan azad edilən ərazilərdə apardığı quruculuq işlərinə nəzər salan Bella Lalayan sosial media hesabında Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa avtomobil yolunun Daşaltı kəndinin ərazisindən keçən hissəsində inşa olunacaq tunelin fotoşəklini paylaşaraq, ona belə bir maraqlı şərh vermişdi: "30 il ərzində Stepanakertdə (Xankəndi) tunelimiz, asfaltımız olmadı. İndi Füzuli-Şuşa tunelinə baxın, yerə girin".
Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev cari il iyunun 14-də Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa avtomobil yolunda inşa olunacaq tunelin təməlini qoymuşdu. Burada ümumilikdə iki tunel tikilir və onların hər biri ikizolaqlı olacaq. Tunellərin hər birinin uzunluğu 530 metr, eni isə 12 metr olacaq. Bu tunel və digər işlər, görünür, erməniləri qarşıdakı dövr ərzində daha çox heyrətləndirəcək. Xüsusən də nəqliyyat-logistika baxımından. Azərbaycan artıq gələn ayın sonunda Füzulidən Şuşaya gedən Zəfər yolunu istismara verəcək. O da məlumdur ki, işğaldan azad olunan ərazilərdə 3 beynəlxalq hava limanı fəaliyyət göstərəcək. Onlardan birincisi olan Füzuli aeroportu bu ilin payızında istifadəyə veriləcək. Zəngilan hava limanının da artıq təməli qoyulub, Laçında isə inşaat üçün yer seçimi yekunlaşıb. Bunlar, öz növbəsində, nəqliyyat-logistika baxımından bu bölgəyə mal və məhsulların çatdırılmasını sürətləndirəcək. Eləcə də ölkə daxili və xaricindən azad ərazilərə gediş-gəlişin bərpası asanlaşacaq, infrastrukturun yaradılması quruculuq layihələrinin və bərpa prosesin sürətləndirməsinə gətirib çıxaracaq. Təbii ki, qeyd edilənlər azad ərazilərə böyük qayıdışın daha tez və sürətli şəkildə həyata keçməsinə səbəb olacaq.
Iqtisadi cəhətdən də azad olunmuş ərazilər qayıdış prosesinin daha cəlbedici olmasına rəvac verir. Azərbaycanın yeraltı və yerüstü təbii sərvətlərinin mühüm hissəsi məhz bu yerlərdə yerləşir. Aqrar, turizm və digər baxımdan da azad edilən ərazilər böyük perspektivlər vəd edir və qayıdış prosesinin sürətlənməsinə rəvac verir.
Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə çap olunur.
