4- cü sinif “Rus dili” dərsliklərində 20 Yanvar faciəsi ilə bağlı yazılan mətn sosial şəbəkələrdə ciddi müzakirələrə səbəb olub. Belə ki, mətndə rus ordusunun Bakıya Xalq Cəbhəsini iflasa uğratmaq üçün girdiyi ifadə edilib.
Kitabda qeyd edilib ki, guya 20 Yanvar 1990-cı il sovet-rus qoşunları xalqı faciədən xilas edib. Şagirdlərə Bakı küçələrində AXC silahlı dəstələri ilə toqquşma nəticəsində 170 nəfərin öldüyü, 400 nəfərin yaralandığı öyrədilir.
Müəlliflərinin Nəsimi rayon 23 nömrəli tam orta məktəbin müəllimələri Bela Nuriyeva və Nigar Mustafazadə olduğu dərslikdə 20 Yanvar faciəsi aşağıdakı kimi təsvir edilir: “Sovet ordusu AXC-ni darmadağın etmək və Azərbaycanda hakim partiyanın qüdrətini xilas etmək üçün Bakı şəhərinə basqın etdi. Əməliyyatın kod adı "Zərbə" idi. Qoşunlar silahdan istifadə edərək şəhərə gedən yollardakı piketləri yarıblar. AXC silahlıları ilə əsgərlərin küçə döyüşləri zamanı dinc sakinlər həlak olub. Televiziya stansiyasının enerji bloku partladıqdan sonra televiziyanın efiri kəsildiyindən şəhər sakinləri bir müddət informasiya blokadasında qaldılar. Bakılıların əksəriyyəti fövqəladə vəziyyətin tətbiqi barədə yalnız səhər tezdən radiodakı elandan və helikopterlərdən atılan vərəqələrdən xəbər tutmuşdular”.
Bu fikir isə sosial şəbəkələrdə tarixçilər, ictimai şəxslər tərəfindən ciddi tənqidlə qarşılaşıb. Məsələnin bu cür ifadə edilməsi tarixin təhrif edilməsi kimi qiymətləndirilib.
- Təhsil Nazirliyi: “Həmin səhifənin yenilənmiş versiyası dərsliyə əlavə edilməsi üçün çap olunaraq məktəb kitabxanalarına göndəriləcək”
Faktla bağlı Təhsil Nazirliyindən bildirildi ki, dərsliklər nəşriyyatlar tərəfindən hazırlanır. Sözügedən dərsliklərin istifadə müddəti 2022/2023-cü tədris ilində bitəcək: “Həmin səhifənin yenilənmiş versiyası dərsliyə əlavə edilməsi üçün çap olunaraq məktəb kitabxanalarına göndəriləcək. Müvafiq düzəliş www.trims.edu.az-da edilib”.
- Kamran Əsədov: “Dərsliklər nəşr olunan zaman ciddi ekspertizadan keçmir”
Təhsil ekspert Kamran Əsədov deyir ki, son zamanlar tərtib olunan dərsliklər arasında daha çox rus bölməsində nöqsanlar aşkar olunur: “Bunun səbəbi isə rus dərslikləri hazırlanarkən ciddi redaktə olunmamasıdır. Rus bölməsi üçün nəzərdə tutulan 4-cu sinif tarix dərsliyində qeydə alınan fakt narahatedici bir vəziyyətdir. Adıçəkilən dərsliyi redaktə edən şəxsin Azərbaycan tarixini və dilini bilməməsi bu cür xoşagəlməz hadisənin yaşanmasına səbəb olub. Dərsliklər nəşr olunan zaman ciddi ekspertizadan keçmir. Dərsliklərin yazılması üçün Təhsil Nazirliyi tender elan edir. Nəşriyyatlar müəlliflərdən ibarət komanda formalaşdırır. Müəlliflər Təhsil Nazirliyinin tender tələblərinə uyğun dərslikləri hazırlayıb, nazirliyə təqdim edirlər. Tenderə ən azı 3 dərslik komponenti daxil olmalıdır. Bu dərsliklər Təhsil Nazirliyinin, Dövlət İmtahan Mərkəzinin ekspert qrupu, digər insistut və mərkəzlər tərəfindən yoxlanılır. Ən yüksək bal alan dərslik qalib elan edilir və çapa göndərilir. Yəni dərsliklərə görə məsuliyyəti Təhsil Nazirliyi daşıyır, nəşriyyatlar yox. Çünki nəşriyyat tenderə daxil olur, nazirliyin qoyulan şərtlərində qalib gələndən sonra müəlliflik hüququ birbaşa Təhsil Nazirliyinə keçir. Bundan başqa, həmin kitab qalib elan edildikdən sonra ictimai müzakirəyə çıxarılır. İnsititut, mərkəzlər, nazirlikdən daxil olan irad və təkliflər müəlliflərə göndərilir. Müəlliflər həmin irad və təklifləri qəbul etməyə də bilərlər, amma bunu əsaslandırmalıdırlar. Orta məktəblərdə istifadə edilən bütün dərsliklər tender vasitəsilə seçilir. Təəssüf ki, tenderlərdə şəffaflıq görmürük. Ona görə də ortaya belə problemlər çıxır”.
K.Əsədov onu da əlavə etdi ki, dərsliklər şagirdlərin yaş və psixologiyasına uyğun nəşr olunmur. Həmçinin, dərsliklərin informasiya yükü də həddən artıq çoxdur.
Günel CƏLİLOVA
