Ermənilər Piterdə “Koroğlu” dastanından “Sasunlu David” düzəltdilər...

Ermənilərin qondarma “Sasunlu David” “epos”u yenidən gündəmə gətirilib. Bu dəfə Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində “Sasunlu David”i çap ediblər. Erməni mediasının yazdığına görə, Sankt-Peterbruqun “Limbus Press” nəşriyyatında Sergey Maxotinin “Sasunlu David” “erməni eposu” təkrar nəşr olunub.

Əslində isə ermənilərin tarixən belə dastanı, eposu olmayıb, “Sasunlu David”in “Koroğlu” dastanından plagiat olduğu elmi dəlillərlə çoxdan sübut olunub. Buna baxmayaraq, yenə də “Sasunlu David”i “erməni qəhrəmanlıq eposu” kimi qələmə verməkdə davam edirlər.

Əlbəttə, bu gün bizim “Koroğlu”şünaslar hərəkətə keçməli və “Sasunlu David”in plagiat olduğunu, onun sonradan “Koroğlu”nun motivləri əsasında yaradıldığını, daha doğrusu, düzülüb-qoşulduğunu dünyaya yaymalıdır. Düzdür, bizim bəzi alimlərimiz faktlarla sübut ediblər ki, ermənilərin belə bir eposu yoxdur.

“Sasunlu David”in süjetinə baxanda da aydın görsənir ki, bu qondarma bir mətndir. Guya "Sasunlu Davud" “dastan”ında hadisələr X əsrdə baş verir və burada erməni xalqının öz “azadlığı və müstəqilliyi” uğrunda Bağdad xəlifəsinə qarşı apardığı mübarizə əksini tapıb.

Təsəvvür edin ki, “epos”un məzmunu adamda gülüş yaradır. Heç bir mədəniyyəti, heç bir ədəbiyyatı, irsi, dövləti, vətəni olmayan ermənilərin belə bir dastana sahib olması qətiyyən inandırıcı deyil.

• “XIX əsrin lap son illərinə qədər bir nəfər də olsun erməni aliminin yazısında “Sasunlu David”in adı çəkilmir”

Filologiya elmləri doktoru, Koroğluşünaslıq sahəsində çox böyük işlər görən, məqalələr, kitablar nəşr etdirən İslam Sadıq “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, “Sasunlu David” yalnız “Koroğlu”dan plagiat deyil, orada başqa eposlardan da oğurluqlar var. Bu barədə bir neçə dəfə yazdığını və yazdıqlarının işıq üzü gördüyünü vurğulayan İ.Sadıqın sözlərinə görə, onun çox dəyərli və təkzibolunmaz arqumentləri var. 

Alim vurğuladı ki, bu gün “Sasunlu David” kimi qondarma bir “epos”un Rusiyada çap olunmasının səbəbləri var və bunun da kökləri çox dərindir. Ermənilər tarixən qul olublar və qulun da canından başqa heç vaxt heç nəyi olmayıb, bu baxımdan, onların hər hansı bir eposunun mövcudluğundan söhbət belə gedə bilməz. “Mən bu məsələnin kökünü araşdırmışam, məqalələrimdə, yazılarımda konkret yazmışam ki, “Sasunlu David” adlı epos olmayıb. Çünki XIX əsrin erməni ziyalıları, yazıçıları bu əsərin adını çəkməyiblər. 1828-ci ilə qədər qul olublar, qul. Deyim bilin. Bu rəsmi söhbətdir. Öz kitabımda I Nikolayın fərmanını vermişəm. Ermənilərin üstündən qul adını götürmək üçün I Nikolay xüsusi fərman imzalayıb. Qulun heç nəyi olmur. Qulun Vətəni, torpağı, mədəniyyəti də olmur, dastanı da. Qulun bir canı var o canı da ağasına pulla satır. “Sasunlu David” göydəndüşmə, uydurma bir məsələdir. Bilirsiz niyə? XIX əsrin lap son illərinə qədər bir nəfər də olsun erməni aliminin yazısında “Sasunlu David”in adı çəkilmir. Əgər “Sasunlu David” adlı epos vardısa onun adını çəkərdilər. Abovyan, Qazaryan, Broşyan hamısı yazır ki, erməni xalqının dastanı yoxdur, erməni aşıqları dastanları türkcə oxuyublar, onlar türk dastanlarıdır. Əgər “Sasunlu David” adlı “erməni eposu” var idisə onda Abovyan kimi bir şovinist yazardımı ki, erməni xalqının dastanı yoxdur? Yazmazdı. Mən bunların hamısını arqument kimi yazılarımda gətirmişəm. Yazmışam ki, XIX əsrin sonlarına qədər, yəni ermənilər “Koroğlu” ilə  tanış olana qədər belə bir məsələ yox idi. O dövrdə “Koroğlu”dan ermənilər hekayələr yazırdılar. XIX əsrin birinci yarısında onlar ondan türk dastanı kimi istifadə edirdilər. Sonradan bunlarda şovinizm o qədər gücləndi ki, ermənilər hər şeyə “mənimdir” dedilər. Bu iddia da erməni xəstəliyidir”.

İ.Sadıq qeyd etdi ki,  “Koroğlu” “Tiflis nüsxəsi” deyilən bir nüsxə var və onu da ermənilər Azərbaycan “Koroğlu”sunun əsasında yazıblar.  Görkəmli tədqiqatçı, repressiya qurbanı Vəli Xuluflunun buna dair bir qeydi olduğunu vurğulayan İ.Sadiq bildirdi: “Tiflis nüsxəsi”nin aşıq repertuarından yazılmadığına, yazı­çı qələmindən çıxdığına dair bütün şübhələrə son qoymaq üçün V.Xuluflunun bir fikri bəs eləyir: V.Xuluflu “Koroğlu”­nun 1929-cu il nəşrinə yazdığı ön sözdə bu barədə çox maraqlı və dəyərli bir bilgi vermişdir. O yazırdı: Yeni aldığımız məlu­mata görə, Koroğlu haqqında ermənicə də çoxdan bir kitab yazıl­mışdır. Hal-hazırda da bəzi erməni yazıçıları tərəfindən kollektiv bir surətdə İran həyatından Koroğlu adına bir pyes hazırlan­maqdadır. Müəlliflərin fikrincə, Koroğlu iranlıdır. Hər halda bu saat mübahisəyə girişəcək deyilik”.

V.Xuluflunun verdiyi bilginin üstündən elə-belə keç­mək olmaz. Bu çox dəyərli bilgidir. Yuxarıda deyilən fikirlərin doğ­ru­luğuna inanmaq üçün V.Xuluflunun dediklərinə yaxşı fikir verin. Axtardığımız həqiqəti üzə çıxarmaq üçün V.Xuluflu yaxşı ipucu vermişdir. Dastan Koroğlu haqqındadır, movzu­su İran həyatından götürülmüşdür, Koroğlu iranlıdır (Mərv­də anadan olur). Bu əsəri erməni yazıçıları kollektiv şəkildə yazırlar. Doğ­rudan da bu əlyazmada yazıçı üslubu aydın şəkildə görünür və mətn aşıq repertuarından yazıya alınmamışdır. Bu deyilənlər olduğu kimi “Tiflis nüsxəsi”nə aiddir. Faktlar necə də üst-üstə düşür. V.Xuluflu bu fikri 1929-cu ildə söyləmişdir və əlyazma əlində olmadığına görə mübahisə etməyə girişməmişdir. Bu gün əlyaz­ma əlimizdə olduğuna görə bizim mübahisə etməyə və həqiqəti üzə çıxarmağa haqqımız da var, imkanımız da.

V.Xuluflu 1937-ci ildə güllələndi. “Tiflis nüsxəsi” 1957-ci ildə üzə çıxa­rıl­dı. Tarixlər də bir-birini izləyir. V.Xuluf­lu­nun yaz­dı­ğından aydın olur ki, əsər hələ tamamlanmamışdır və ya­xud tamam­lanmışdırsa da, üzə çıxarılmamışdır. Ola bil­sin ki, er­məni yazıçıları bu cür iri həcmli əsəri (28 məclisi) qısa vaxt­da yazıb başa gətirə bilməyiblər. Bu işi Böyük Vətən müha­ribəsi də bir qədər ləngidə bilərdi. Yaxud əsəri tamam­layıb onu üzə çı­xarmağın vaxtını gözləyərdilər. Onu da bil­mə­liyik ki, ermə­ni ya­zıçıları dastan “yazmaq” sahəsində yax­şı təcrü­bə topla­mış­dı­lar. Onlar XIX yüzilliyin sonu, XX yüz­il­liyin əvvəl­lərində “er David” dastanının 50 variantını yaz­mış­dı­lar. Bunu erməni yazıçıları özləri etiraf ediblər. Əlləri­nin al­tında heç bir material olmaya-olmaya “Sasunlu Davi­d”i yaza bilən erməni yazıçıları üçün zəngin materialdan istifadə et­məklə “Koroğlu”­nun “Tiflis nüsxəsini” yazmaq çox da çətin olmamalıydı. De­məli, “Tiflis nüsxəsi” doğrudan da erməni yazıçıları tərəfin­dən yazılmışdır. İndi belə düşünmək olar ki, bu sirrin üstü açılmasın deyə L.Q. Çlaidze əlyazmanın ilk iki səhifəsini-pasport göstə­ri­cilərini bilə­rəkdən gizlət­miş­dir. V.Xu­luflu da 1937-ci ildə gül­lələnməliydi ki, bu əlyazma üzə çı­xanda mübahisə edəcək adam olmasın. Doğrudan da bugünə qədər folklorçularımız arasında belə bir adam tapılmadı. Bunu xatırladıqca adamın ürəyi ağrıyır”.

İ.Sadıq qeyd etdi ki, bu gün “Sasunlu David”in yenidən ortaya çıxarılması təsadüfi deyil. Alimin fikrincə, xalqın, millətin millət kimi yaşamağı onun qəhrəmanlıq ruhunun ölməməyindən asılıdır, qəhrəmanlıq ruhunu yaşadan isə qəhrəmanlıq dastanlarıdır. Ermənilərin məhz bunun üçün qondarma “Sasunlu David”i ortaya atdığını deyən İ.Sadıqın sözlərinə görə, hazırda ermənilər bu yöndə təbliğata başlayıb.

“Koroğlu”, “Dədə Qorqud” kimi qəhrəmanlıq  eposlarımızın hazırda geniş təbliğinə ehtiyac olduğunu deyən alimin təklifinə görə, bu dastanlar xüsusi kitab şəklində çap olunub Azərbaycan əsgərlərinə paylanmalıdır ki, onlar bizim babalarımızın qəhrəmanlığından qürur hissi keçirib güc alsınlar.

İradə SARIYEVA