Şənbə günü, 26 iyul 2025
     

Cənubi Azərbaycanda molla rejiminin məhv etdiyi tarixi dəyərlərimiz…

Image

Azərbaycan dövlətçiliyinin qədim beşiklərindən biri olan Cənubi Azərbaycanda əcdadlarımız zəngin mədəni, tarixi irs yaradıb. Urmiya gölünün ətraflarından başlayıb başqa ərazilərimizi də əhatə edən və Araz çayının sahillərinə dirənən böyük bir arealda Azərbaycan türklərinin unikal mədəni irs abidələri, şəhərləri, kəndləri qurulub.

Cənubi Azərbaycanda həm arxeoloji, həm təbiət, həm də memarlıq abidələri mövcud olub ki, bunlar xalqımızın milli indentikliyini özündə ifadə edib. Lakin təəssüflər olsun ki, indi bu abidələrin bir qisminin sadəcə adları qalıb, çünki molla rejimi Azərbaycan abidələrinə qarşı amansız soyqırım aparıb. Abidələrimizi dağıdıb yer üzündən silən mollakratiyanın əsas məqsədi bizim izimizi öz yurdumuzdan silmək olub. Mübağiləsiz deyərdik ki, Tehran rejimi də Ermənistanın yürütdüyü siyasətin eynisini həyata keçirib. Əslində, onlar bir-birinin yanlış siyasətini təkrar ediblər.

Tez-tez Cənubi Azərbaycandan narahat xəbərlər alırıq ki, şah dövründə olduğu kimi, molla rejimi də Azərbaycan abidələrinə qarşı amansız davranır, onları sökür, dağıdır, məhv edir. Tarixi irsmizə qəsd mövqeyində dayanan molla rejimi əlbəttə,  bir gün buna görə cavab verəcək.

  • “…Şumerlərdən bu günə qədər gələn bütün abidələrimiz demək olar ki, artıq itibdir, yoxdurlar”

Azərbaycan Yazıçıar Birliyi sədrinin müşaviri, Güney Azərbaycan Komissiyasının sədri Sayman Aruz  ilə bu məsələ ətrafında danışdıq. S.Aruz bizimlə söhbətində bildirdi ki, Cənubi Azərbaycandakı abidələrimizlə bağlı vəziyyət heç də ürəkaçan deyil. “Cənubi Azərbaycanda bizim saysız-hesabsız tarixi abidələrimiz olub. Çox təəssüflər olsun ki, son yüz ildə onların böyük əksəriyyəti  artıq tanınmaz haldadır. Bir çoxları sökülüb, bir çoxlarının yerində hətta başqa binalar tikiblər ki, tamamilə bizim abidələrimizin izini itirsinlər və sair. Üzü Urmiyadan, Sulduzdan tutmuş ən ucqar kəndlərimizə qədər olan abidələrimiz təəssüflər olsun ki, bu gün çox acınacaqlı bir vəziyyətdədir. Mən bununla bağlı bir neçə nümunə çəkə bilərəm. Məsələn, bizim Təbrizdə yerləşən tanınmış Ərk qalamız. O boyda Ərk qalası İran İnqilabı baş verən zaman söküldü. Böyük bir opera zalı idi, lakin sökülməyə məruz qaldı. Bu gün Ərk qalasından sadəcə  olaraq bir divar qalıb. Ərk qalasının böyüründə çox böyük bir məscid tikdilər. Məhz o səbəb oldu ki, Ərk qalası demək olar itdi. Hətta deyilənə görə, tikilən o məscidin ağırlığı Ərk qalasının ortadan çatlamasına səbəb olub. Bu doğurudan da böyük faciədir. Onun sonra  Göy Məscidin adını çəkə bilərəm ki, Göy Məscidin düz yanında aparılan qazıntılar (o vaxt Təbrizdə idim və baş verənləri görürdüm-S.A) zamanı çıxan əşyaların, qədim eksponatların sayı-hesabı yox idi. Amma çox təəssüflər olsun ki, oralar qazıldı, amma yeraltından çıxarılan bütün tarixi eksponatlarımız qarət oldu. Göy Məscidin kənarında da böyük bir ticarət obyekti tikildi. O ticarət obyekti də demək olar ki, bizim Göy Məscidimizi tamamilə itirdi. Halbuki, o milli və sağlam əllərdə olsaydı yəqin ki, orada o obyektlər tikilməzdi və ərazi bir turistik məkan kimi qorunub saxlanardı.  Oradan tapılan bütün eksponatlar da qorunardı, Göy Məscidə də o böyük xəsarətlər yetirilməzdi. Çox təəssüflər olsun ki, orada da Göy Məscidin başına bu böyük faciələri gətirdilər. Urmiya gölünə baxın. Deyərdim ki, Urmiya gölü və Urmiya gölünün ətrafında olan abidələrimizin hamısı məhv oldu getdi. Urmiyanın özündə türk millətinə aid olan və Şumerlərdən bu günə qədər gələn bütün abidələrimiz demək olar ki, artıq itibdir, yoxdurlar. Məsələn, sizinlə danışa-danışa nə qədər fikirləşirəm elə bir abidə yadıma gəlmir ki, sizə onun qorunub saxlanıldığını deyəm. Bir dənə mənim doğulduğum Sulduz şəhərində 7 min ilə yaxın yaşı olan Həsənli təpəsi yadıma gəlir. Bu Həsənli adlı bir təpədir. Onun hətta Şuşerlərdən də o tərəfə tarixi var. İndiyə qədər qalan Həsənli tarixi abidəsidir ki, onun da bu günkü vəziyyəti o qədər də ürəkaçan deyil. Amerikalı arxeoloqların apardığı arxeoloji qazıntılar zamanı oradan o vaxt ən qədim qızıl şərab qabı  (farslar ona cami-zərrin deyirlər-S.A)  tapılmışdı. O ərazi saleh və milli əllərdə olsaydı bu gün ora böyük bir turistik məkan kimi fəaliyyət göstərərdi. Amma təəssüflər olsun ki, qorunmadığına görə demək olar, təpənin ətrafında qanunsuz qazıntılar aparılıb”.

S.Aruz vurğuladı ki, Həsənli təpəsi tarixi abidəsi yaxşı qorunmadığı üçün hazırda məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşib. Onun sözlərinə görə, digər abdələrimiz barədə də eyni şəkildə danışmaq olar. S.Aruz qeyd etdi ki, yaxın və uzaq tariximizə aid bir çox abidələrimiz, qalalarımız,  tarixi evlərimiz də var ki, onlar da eyni aqibətlə üzləşiblər: “O tarixi evlər milli qəhrəmanlarımızın ev muzeyləri kimi fəaliyyət göstərməli idilər, onlar hamısı dağıldı getdi. Təbrizin məşhur ötrülü bazarının bir çox  hissəsi demək olar ki, dağılıb gedib, baxan, təmir edən yoxdur. Halbuki, dünyada ondan qədim, ondan möhtəşəm ikinci bir belə əsər yox idi. Yəni yerdə biz bunu görə bilərik. Amma təsəvvür edin ki, bunun müqabilində İsfahanda Səfəvilər dönəmində azərbaycanlıların tikdiyi bütün tarixi abidələrin hamısı qorunub saxlanılıb, turistik bir məkan kimi də dünya turistlərinə qapısı açıqdır. Hər kəs gedir İsfahanda, Şirazda vaxtilə azərbaycanlıların tikdiyi abidələri görür, ziyarət edir, gəlir. Ancaq onlar hamısı “fars abidəsi” kimi qələmə verilir. Halbuki, Xorasandan tutmuş İsfahana, Gəngər körfəzinə qədər bizim tikdiyimiz abidələrdir. Sadəcə, o ərazidə farslaşdırma siyasəti çox ciddi getdiyinə görə “fars abidə”ləri kimi dünyaya təqdim edildilər. Lakin bu gün Azərbaycan ərazisində, faktiki olaraq azərbaycanlıların yaşadığı ərazilərdə olan abidələrin hamısı dağıdıldı, məhv edildi, gözdən itirildi. Baxın, bu İranda olan molla hakimiyyətinin anti-türk siyasətinin məhsulu idi. Mən hətta deyərdim ki, anti-insani siyasətinin məhsulu idi. Bu da onu göstərir ki, o hakimiyyət, istər şah olsun, istəyirsə də şeyx olsun, heç fərqi yoxdur siyasəti, Azərbaycan türklərinə baxışı eynidir. O baxışın kökündə də düşmənlik, assimilyasiya, oğurluq, xəyanət dayanır”-deyə S.Aruz qeyd etdi.

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

25.07.2025 / 12:37
Fərdi jurnalist müsabiqəsi"nin nəticələri açıqlandı

25.07.2025 / 12:28
İnsan ölümü bilib, boşuna yaşayır - müğənni Günel

25.07.2025 / 11:04
Zaxarova Azərbaycana şərt qoydu. İşə baxın! - CANLI

25.07.2025 / 10:12
İsrailə bəd xəbər - Kanada da Fələstini tanımağa hazırlaşır

25.07.2025 / 10:06
Bu gün 22 min abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

25.07.2025 / 10:00
Trampdan QƏRAR - USAID üçün ayrılan 7,9 milyard dollar geri qaytarıldı

25.07.2025 / 09:30
Bu gün Cənub zonasında işıq olmayacaq - səbəb açıqlandı

25.07.2025 / 09:22
Ukraynalı deputat yol qəzasında ölüb

25.07.2025 / 09:18
"Pivəçilər" bu futbolçu üçün 75 milyon avro təklif edir!

25.07.2025 / 09:12
ABŞ-dan Makrona ŞOK- "Fələstini dövlət kimi tanımayacayıq"

25.07.2025 / 09:06
Ər-Riyadda sürücüsüz avtomobillər işə düşür

25.07.2025 / 09:00
Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb

25.07.2025 / 08:44
İli 5 min manata peşə təhsili olar? Universitetlərdən baha?

25.07.2025 / 08:30
Goranboyda dəhşətli qətl - yeniyetmə öz anasını və nənəsini öldürdü!

24.07.2025 / 22:35
Ermənistan Zəngəzur dəhlizini ABŞ-a icarəyə verməkdən imtina etdi

24.07.2025 / 21:43
Ermənilərin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs ifadə verdi - MƏHKƏMƏ +FOTO

24.07.2025 / 21:08
Dünyanın diqqəti Zəngəzur dəhlizinə fokuslanır...

24.07.2025 / 21:01
Lerikdə yanğına səbəb olan iki nəfər saxlandı

24.07.2025 / 20:52
Düşmən kəşfiyyatı Azərbaycanın nüfuzlu adamları barədə məlumatlar toplayır... Ayıq olun...

24.07.2025 / 20:36
Ermənistan daxildə qanlı toqquşmalar mərhələsinə girdi...

24.07.2025 / 20:21
Ermənistan Zəngəzurun icarəyə verilməsi məlumatlarını məqsədli yayır...

24.07.2025 / 20:04
Rusiya Azərbaycanla münasibətlərini daha da gərginləşdirir - yeni şok detallar üzə çıxır...

24.07.2025 / 19:49
Fransada islamofobiya yenidən qızışır - müsəlmanlara qarşı repressiyalar kəskinləşdi...

24.07.2025 / 19:35
100 mindən çox sənədsiz ev sahiblərinə Prezidentdən böyük töhfə...

24.07.2025 / 19:20
Suriya İsrailin təcavüzünə qarşı Türkiyədən hərbi dəstək istədi...

24.07.2025 / 19:06
Putin "ekstremist" adı ilə müxalifətin üstünə qanuni yürüşə başladı...

24.07.2025 / 18:51
Xaricilər işğaldan azad rayonlarımıza öz maşınları ilə getmək hüququ qazandılar...

24.07.2025 / 18:37
Azad sahibkarlığın qanunvericilik əsasları daim təkmilləşdirilir...

24.07.2025 / 18:23
Erməni lobbi konqresmenləri Azərbaycana qarşı hücuma keçdilər...

24.07.2025 / 18:19
Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı müraciəti BMT-nin rəsmi sənədi kimi yayıldı

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910