Azərbaycanda kişilər qadınlar tərəfindən hansı növ zorakılıqlara məruz qoyulur?..
Aydın Xan Əbilov: “Kişilər adətən psixoloji, sosial, maddi zorakılığa məruz qalır”
Qadınlara qarşı fiziki və psixoloji zorakılıq halları mütəmadi olaraq gündəmə gətirilir. Belə hallar istər Azərbaycanda, istərsə də digər ölkələrdə tez-tez qarşılaşdığımız hadisələrdəndir. Etiraf edək ki, “zorakılıq” sözü işlənərkən, ağla ilk gələn məhz qadınlar olur. Ancaq bu bir faktdır ki, dünyada artıq kişilərə qarşı da aqressiya artan tendensiya ilə davam edir.
BMT-nin son illər apardığı araşdırmalara görə, ailədaxili və məişət zorakılığı zamanı qurban rolunda kişilərin sayı çoxalmağa doğru gedir. Digər ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda kişilərə qarşı zorakılıq halları az olsa da, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin 2024-cü il üzrə hesabatında qeyd edilir ki, 58 kişi gender əsaslı zorakılığa məruz qalıb.
Maraqlıdır, kişilərin gender əsaslı zorakılığa məruz qalmasının əsas səbəbləri nədir?
“Kişilərin bu halı cəmiyyəti düşündürməlidir, rəsmi səviyyədə olmasa da, qeyri-rəsmi səviyyədə bəylərin hüquqları kobud şəkildə pozulur”
Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin sədri, www.kitabxana.net – Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual-Elektron Kitabxananin təsisçisi, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, son illər Azərbaycanda gender bərabərliyi ifadəsi dəbə minmişdi. Gender bərabərliyi deyəndə yalnız qadınların hüquqları nəzərdə tutulurdu. Qadınlara daha geniş haqların verilməsi, onların məişət, ictimaiyyət, cəmiyyət arasındakı şiddət və zorakılığa məruz qalmasının qarşısını almaq üçün bu ifadə işlənirdi: “Ancaq yayılan məlumatlardan aydın olur ki, son vaxtlar qadınlarla yanaşı, kişilərin də hüquqları pozulur. Araşdırmalar zamanı müəyyən etmişəm ki, həftə ərzində bir və ya ikidən artıq kişi, 10-a yaxın oğlan uşağı məişət, iş yerində zorakılığa, bullinqə məruz qalır. Hətta qadınlar tərəfindən kişilərin bıçaqlanması, qətlə yetirilməsi ilə bağlı cinayət hadisələri də qeydə alınır. Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan dövləti humanistdir, qadın-kişi bərabərliyi üst səviyyədə qorunur. Qadınların hüquqları həm məişət, həm də istehsalat, mədəniyyət, təhsil və digər sahələrdə qorunur. Indi kişilər və gənc oğlanlar iş tapmaqda çətinlik çəkir. Bu olduqca böyük bir problemə çevrilib. Danılmaz faktdır ki, kişilərin böyük bir hissəsi taksi və ya ağır iş şəraitində çalışır. Həmin insanların qidalanması və sağlamlığı normal səviyyədə deyil. Onu da deyim ki, taksidə çalışan bəylərin bir qismi dəfələrdə bullinqə məruz qalıb”.
Həmsöhbətimiz onu da bildirdi ki, şiddətin müxtəlif növləri var. Kişilər adətən psixoloji, sosial, maddi və fiziki zorakılığa məruz qalır: “Boşanmış qadınlar alimentlə bağlı kişilərə psixoloji təzyiq göstərir. Bununla yanaşı, öz həyat yoldaşını qonşunun və ya rəfiqəsinin kişisi ilə müqayisə edən qadınları sayı artır. Bununla yanaşı, boşanan bəylərə narkoman və ya kişilik dəyəri aşağı şəxs kimi yanaşırlar. Bu da bizim mental dəyərlərə uyğun olmadığı üçün kişilər arvad tərəfindən döyüldüyünü, psixoloji zorakılığa məruz qaldığını etiraf etmir. Bu kimi problemlərin qarşısını almaq üçün Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tək qadın və uşaqların hüquqlarını deyil, eyni zamanda, bəylərin də hüquqlarını qorumalıdır”.
Ekspert qeyd etdi ki, Azərbaycan kişisi mental zorakılığa da məruz qalır: “Vaxtilə Koroğlu, Babək, Qaçaq Nəbi kimi kişilərimiz olub. Bu gün aliment verə bilmədiyinə görə həbs olunan bəylər də az deyil. Kişilərin bu halı cəmiyyəti düşündürməlidir. Rəsmi səviyyədə olmasa da, qeyri-rəsmi səviyyədə kişilərin hüquqları kobud şəkildə pozulur”.
Günel CƏLİLOVA
