Teymur Kərimli: “...Təkcə biz deyil, bütün dünya bunu Nizamidən öyrənməlidir, gələcəyini daha harmonik şəkildə, daha ideal şəkildə qurmaq üçün Nizami kimi dahilərin əsərlərindən istifadə etməlidir”
Azərbaycan xalqı öz kökünə, tarixinə, dilinə və ənənələrinə olduqca bağlı bir xalqdır. Mən dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi münasibətilə bu ili “Nizami Gəncəvi İli” elan etmişəm. XII əsrdə Nizami Gəncəvinin öz əsərlərində təbliğ etdiyi sülh, ədalət, humanizm, azadlıq və bərabərlik kimi ideal və dəyərlər BMT-nin təşviq və müdafiə etdiyi prinsiplərlə üst-üstə düşür...” Bu sözləri BMT Baş Assambleyasının 76-cı sessiyasının illik ümumi müzakirələrində Prezident İlham Əliyev videoformatda çıxışında deyib.
Prezidentin dediyi kimi, Nizami Gəncəvinin 880 il bundan əvvəl dediyi hümanizm, ədalət, bərabərlik, sülh, toleranlıq BMT-nin mövcud pronsiplərinə uyğundur, hətta eynilik təşkil edir.
Bu amil Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərinin, tarixi irsinin dünya miqyasında təbliğatı baxımından necə bir nümunədir?
- “Bütün bunlar Azərbaycan xalqının mədəniyyətinin qədimliyini, zənginliyini, xalqımızın böyüklüyünü göstərir”
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, akademik Teymur Kərimli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Prezident İlham Əliyev olduqca mühüm bir faktı gündəmə gətirib, beynəlxalq aləmin diqqətinə çatdırıb. T.Kərimli hesab edir ki, bu amil Azərbaycan mədəniyyətinin, mənəvi dəyərlərinin, sülh və humanizm prinsiplərinin və sairin beynəlxalq təqdimatında çox mühüm rola malikdir və biz Nizami irsini təbliğ etməklə ölkəmizi, mədəniyyətimizi, ədəbiyyatımızı dünya çapında bir daha təbliğ etmiş, tanıtmış oluruq. “Əlbəttə, o xalq xoşbəxtdir ki, onun milli mentalitetində bütün həyatını insanların xoşbəxtliyi uğrunda mübarizəyə həsr edən dahilər var. Yəni çalışıblar ki, insanlar arasında kin-küdurət olmasın, insalar bir-birinə zülm etməsin, bir-birini alçaltmasın, hamı bərabər olsun. Bizim dahilərin yaradıcılığında, görüşlərində hümanist dəyərlər həmişə öndə olub. Əlbəttə ki, bu cür dahiləri yetişdirən xalqın özü də məhz həmin dəyərlərə sahib olan bir xalqdır.
Tutalım, hansısa bir xalqın dahiləri yoxdursa, onlar öz mentalitetləri haqqında düşünməlidirlər ki, biz nəyə görə dahilər yetişdirə bilmirik, bəlkə həyatımızda, qonşularımıza münasibətdə hansısa dəyişiklik etməliyik, onlara yanaşmada daha xoş görünməliyik, davranmalıyıq”.
T.Kərimli qeyd etdi ki, bu gün bəşəriyyətə hava-su kimi lazım olan və dünyanın inkişafında böyük rol oynayan humanizm, sülh, bərabərlik, tolerantlıq, ədalət və sair kimi ali bəşəri dəyərləri dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi 880 il bundan əvvəl öz ölməz əsərlərində, poemalarında irəli sürüb, insana məhəbbəti, insana hörməti, insanların qardaşlığını, qonşu haqqını qorumasını çox yüksək poetik istedadla tərənnüm edib. “O dəyərlər ki, onları Nizami irəli sürüb, o insani, hümanist fikirlər ki Nizaminin əsərlərində var, bu gün də aktualdır. Nəyə görə? Ona görə ki, bu gün də dünyada zülm var, ədalətsizlik var, insanların bir-birinə qarşı kin-kudurəti, düşmənçiliyi, bir dövlətin başqa bir dövlətin torpaqlarında gözü var, həmin o torpaqları əldə etmək üçün qonşusunun qanını tökür...
Cənab Prezidentin dediyi kimi, hümanizm, ədalət, bərabərlik, sülh, toleranlıq kimi dəyərlər, bütün bunlar Nizaminin əsərlərində var, təkcə biz deyil, bütün dünya bunu Nizamidən öyrənməlidir, gələcəyini daha harmonik şəkildə, daha ideal şəkildə qurmaq üçün Nizami kimi dahilərin əsərlərindən istifadə etməlidir. Bizim də üzərimizə düşən vəzifə Nizami kimi dahiləri dünyaya tanıtmaq, onların əsərlərini tərcümə və təbliğ etməkdir. Təbii ki, bu baxımdan cənab Prezidentin 2021-ci ili “Nizami Gəncəvi İli” elan etməsi çox böyük əhəmiyyət daşıyır və keçən aylar ərzində Nizami irsinin təbliğində, Nizami irsinin dünyaya tanıdılması yolunda çox böyük işlər görülüb. Elə bu günlərdə Ukraynanın Xarkov şəhərində Nizaminin heykəlinin açılması, bütövlükdə dünyada Nizami irsinə göstərilən o böyük hörmət, əsərlərinə olan sevgi bir daha onu göstərir ki, müstəqil dövlətçiliyimiz şəraitində biz Nizamini daha yüksək səviyyədə dünyaya tanıdırıq. Bu da təbiidir. Biri var, sən kimdənsə asılı olasan, öz dəyərlərini təbliğ etməkdə çətinlik çəkəsən...Amma 30 ildir ki, biz müstəqilik, xüsusən də son 20 il ərzində bizim maddi və mənəvi dəyərlərimizin dünyada tanıdılması yolunda cənab Prezident İlham Əliyev, ölkəmizin Birinci vitse-perzidenti Mehriban Əliyeva çox böyük işlər görüblər.
Mən həmişə rus saytlarına baxıram. Son zamanlar orada ermənilərin içindəki bəzi insanlar, guya ki, ağıla gəliblər. Deyirlər ki, baxın, Azərbaycandan öyrənmək lazımdır, Azərbaycan müstəqil dövlət kimi özünü sübut edib, amma Ermənistan bir forpostdur, başqa dövlətlərin əlində oyuncaqdı. Bu da onun göstəricisidir ki, Ermənistanda Nizami çapında, Nizami səviyyəsində heç bir dahi yetişdirilməyib. Bu da ondan irəli gəlir ki, əsrlərdən bəridir ermənilər miflərlə, uydurmalarla yaşayırlar, keçmişi ideallaşdırırlar. Keçmişlərində də bir şey yoxdu. Ona görə də nağıllar quraşdırırlar. Amma Azərbaycanın bu cür dahiləri var, Azərbaycan o dahilərdən ilham alıb müstəqil dövlətçiliyini daha da inkişaf etdirir. Bu baxımdan, əlbəttə ki, bizə bu gün Nizaminin əsərləri, Xətainin əsərləri, Axundzadənin əsərləri və başqa dahilərimizin əsərləri lazımdı. Bütün bunlar Azərbaycan xalqının mədəniyyətinin qədimliyini, zənginliyini, xalqımızın böyüklüyünü göstərir. Bunun nəticəsidir ki, son zamanlar dünyada Azərbaycana çox böyük hörmət-ehtiram var. Bütün bunlar bizim müstəqil dövlətimizin mədəni irsimizə göstərdiyi yüksək qayğı və diqqətin nəticəsidir ki, dünya artıq bizi bu yöndən tanıyır”- deyə T.Kərimli şərhində bildirdi.
İradə SARIYEVA
