Azad rayonlarda sahibkarlığa güzəştlərdən necə istifadə olunur - hətta kreditlərə zəmanət tələb edilmir...

Azərbaycan dünyəvi və demokratik ölkə olmaqla yanaşı, həm də liberal iqtisadiyyata malik bir dövlətdir. Müstəqilliyin ilk dönəmində liberal iqtisadiyyata və yeni iqtisadi münasibətlərə keçid bir qədər ağrılı və çətin olsa da, sonrakı illərdə vəziyyət pozitiv istiqamətdə inkişaf etməyə başladı.
Sahibkarlığın inkişafına xidmət edən zəruri hüquqi baza yaradılıb
Əgər “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasından 2005-ci ilə qədər Azərbaycanda ümumi investisiya həcminin böyük hissəsi neft-qaz sektoruna yönəldilmişdisə, sonrakı dönəmdə mənzərə tam fərqli oldu. Çünki beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin fəal və önəmli aktoruna çevrilmək istəyən Azərbaycan da özəl sahəni prioritet istiqamət kimi müəyyənləşdirdi. Bazar münasibətlərinə əsaslanan liberal iqtisadi sistemin formalaşması, vətəndaşların iqtisadi azadlığına, təşəbbüskarlığına şərait yaradılması, zəngin təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə, investisiya cəlbediciliyinin yüksəldilməsi və digər tədbirlərin nəticəsi olaraq Azərbaycan iqtisadiyyatı yeni keyfiyyət parametrləri ilə özünü təsdiqlədi. Bu parametrlər keçid dövrünü uğurla başa vurmuş ölkəmizdə mülkiyyətin çoxnövlülüyünün təmin olunması, bazar iqtisadiyyatı üçün qanunvericilik bazasının yaradılması, aqrar islahatların həyata keçirilməsi, sahibkarlıq institutunun formalaşması, özəlləşdirmə istiqamətində hüquqi bazanın yaradılması, müəssisələrin təsərrüfat fəaliyyətində dövlətin rolunun məhdudlaşdırılması, daxili və xarici iqtisadi fəaliyyətin liberallaşdırılmasında, qiymətlərin bazar tərəfindən müəyyənləşdirilməsi, ümumilikdə dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin minimuma endirilməsi və bu kimi digər məsələlərdə özünü göstərdi. Təsadüfi deyil ki, ümumi daxili məhsulda özəl sektorun payı ilbəil artır. Sahibkarlığın inkişafına xidmət edən zəruri hüquqi baza yaradıldı. Bundan sonra neftdən gəlir və xarici investisiyalar birbaşa özəl sektorun inkişafına yönəldildi. Daha sonra isə sahibkarlığın inkişafına əngəl olan amillər aradan qaldırıldı. Nəticədə özəl sektor ÜDM-də dövlət sektorunun payına tədricən sahib çıxdı.
Dövlət səviyyəsində bir sıra stimullaşdırıcı addımlar atılır
O da məlumdur ki, ərazilərimiz erməni işğalından azad ediləndən oranın inkişafı, sahibkarların əraziyə cəlb edilməsi prioritetdir. Bununla bağlı dövlət səviyyəsində bir sıra stimullaşdırıcı addımlar atılır. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda biznes üçün əlverişli mexanizmlərin yaradılması, vergi, gömrük, sosial sığorta və digər güzəştlər regionun iqtisadi potensialının reallaşmasında mühüm rol oynayır. Azad edilmiş ərazilərimizin iqtisadi reinteqrasiyası ölkənin dayanıqlı inkişafına geniş imkanlar vəd edir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında biznes üçün əlverişli mexanizmlərin yaradılması, sahibkarlıq fəaliyyətinin təşviqi, tətbiq edilən vergi, gömrük, sosial sığorta və digər güzəştlər regionun inkişafında və biznes cəlbediciliyinin artırılmasında mühüm rol oynayır. “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı” çərçivəsində, bölgədə istehsal fəaliyyəti ilə məşğul olan rezidentlər üçün idxal olunan texnika, texnoloji avadanlıq və qurğular, habelə xammal və materiallar ƏDV və gömrük rüsumlarından azad edilib. Regionda fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri mənfəət (gəlir), torpaq, əmlak və sadələşdirilmiş vergidən də azad olunub. İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində Sahibkarlığın İnkişafı Fondu “İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə fəaliyyət göstərən sahibkarlara dəstək” mexanizmi çərçivəsində sahibkarlıq subyektlərini banklardan əldə etdikləri kreditlər üzrə zəmanət və subsidiya ilə təmin edir. Bundan başqa, işğaldan azad olunan rayonlarımızın iqtisadi və sosial inkişafı üzrə konsepsiyanın hazırlanması başa çatmaq üzrədir. Bütün bunların nə kimi əhəmiyyəti olacaq?
Sərmayə qoyan şirkətlər 10 il vergidən azaddır
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən millət vəkili Vüqar Bayramov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, nəzərdə tutulan güzəştlər azad olunan ərazilərdə inkişafa müsbət təsir edəcək: “Məsələ ondadır ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur intensiv şəkildə bərpa olunur. Bir tərəfdən dövlətin təşviq alətlərinnin artması, genişlənməsi, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizə daha çox sərmayənin cəlb edilməsinə imkan yaradıb. Həm yerli, həm də xarici sərmayənin cəlbi ilə bağlı işlər davam etdirilir. Digər tərəfdən isə, xüsusən də idxalla bağlı vergi güzəştləri həm də yaşıl texnologiyanın idxalına da şərait yaratmaqdadır. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun zəngin təbii ehtiyatları mədənçıxarma, kənd təsərrüfatı, yaşıl enerji və s. sahələrin inkişafı üçün böyük potensiala malikdir. Bölgədə biznes üçün güzəşt və azadolmalar, həmçinin güzəştli kredit, kredit-zəmanət və subsidiya mexanizmləri, digər dəstək tədbirləri tətbiq edilir. Sözügedən bölgələrə sərmayə qoyan şirkətlər 10 il vergidən, demək olar əsas vergilərdən azaddır. İşçilərlə bağlı birdəfəlik müavinət, o cümlədən, onların sosial haqlarının kompensasiya edilməsi nəzərdə tutulub. Bu da Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda vətəndaşlarımızın işləməsini təşviq edir. Həm də bütövlükdə özəl sərmayənin işğaldan azad edilən rayonlarımıza daha çox cəlb edilməsi anlamına gəlir. Artıq Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda 45 mindən artıq vətəndaşımız məskunlaşıb, çalışır. Onlardan 14 mini daimi məskunlaşan vətəndaşlarımızdır. Bütün bunlar ondan xəbər verir ki, biz növbəti mərhələdə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun Azərbaycan iqtisadiyyatına reinteqrasiyasını müşahidə edəcəyik”.
Vidadi ORDAHALLI
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.