Azərbaycanda internetin sürətsizliyi – Problemin ABŞ-İran gərginliyi ilə bağlılığı varmı...

İyunun 24-ü, günün ikinci yarısından başlayaraq, ölkəmizdə internetin sürəti kəskin zəifləməyə başladı. Bununla bağlı narazılıqlar sosial şəbəkələrdə kütləvi şəkildə ifadə olundu. Sonra məlum oldu ki, bəzi internet xəbər saytlarına da girmək mümkün deyil. Bu vəziyyət nisbətən düzəlsə də, internetin sürətindəki problem öz həllini hələ də tapmayıb.

Yaranmış vəziyyətlə bağlı heç bir rəsmi qurum və internet xidməti göstərən provayder açıqlama verməyib. Bu səbəbdən də müxtəlif söz-söhbətlərin meydana çıxmasına rəvac verilib. Qeyd edilir ki, bu problem ABŞ-la İran arasında qarşılıqlı irimiqyaslı haker hücumları ilə bağlıdır. Biz İrana yaxın olduğumuz üçün, problem bizi də əhatə edib. Bu versiyanı nə dərəcədə əsaslı saymaq olar?

• Osman Gündüz: “Qlobal dünya ilə əlaqəsi olan həmin iki şirkətin açıqlaması daha məntiqli sayıla bilərdi”

 “Multimedia" İnformasiya Sistemləri Texnologiyaları Mərkəzinin direktoru, Azərbaycan İnternet Forumunun prezidenti Osman Gündüz  “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bu versiyanı o qədər də inandırıcı saymadığını bildirdi. Onun sözlərinə görə, baş verən nasazlığın Azərbaycanın daxilindən qaynaqlandığını zənn etmək olmur: “Azərbaycanın internet seqmentini dünyaya bağlayan iki şirkət var. Biz yalnız onların köməyi ilə dünyaya bağlanırıq. Biri “Delta Telekom”dur, digəri isə “Azərtelekom”dur. Mən bildiyim qədərilə bu şirkətlərdə hər hansı bir problem olmayıb, olsaydı, yalnız informasiya saytlarında deyil, dövlət qurumlarının informasiya resurslarında da müəyyən problem yaşanardı. Bu da olmayıb. Ola bilər ki, bu, hansısa xarici serverlərdə yerləşən saytlarımızla bağlı yaşanıb. Məsələn, bir neçə xəbər saytının hansısa ölkənin serverində yerləşdiyi ola bilər. Həmin ölkədə internetlə bağlı yaşanan problemin təsirindən eyni anda bizdəki bir neçə sayta giriş çətinləşə bilər. Bu o deməkdir ki, problem qlobal dünyanındır.  Onların serverləri, beynəlxlaq şəbəkələri var. Okeanın  altı, yerin altı ilə, hava vasitəsilə keçən xətlər var. Bu, konkret şəbəkələrin problemidir. Ola bilsin ki, konkret hansısa serverdən qaynaqlanır. Bizim adınıı çəkdiyim iki provayder mütləq bu barədə açıqlama verməliydi. Qlobal dünya ilə əlaqəsi olan həmin iki şirkətin açıqlaması daha məntiqli sayıla bilərdi. Çünki onların dünya şəbəkəsi üzrə düzgün monitorinq aparmaq imkanları genişdir. Eyni zamanda, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin də bu mövzu ilə bağlı bir ağlabatan açıqlama verməsi doğru olardı. Bir daha qeyd edirəm ki, İranla ABŞ arasında qarşılıqlı haker hücumunun aparılması mümkündür. Ancaq bundan hansı serverlərin ziyan gördüyü ilə bağlı informasiyanı bizə dediyim qaynaqlar verə bilər”.

Məhəmmədəli QƏRİBLİ