Könül İsmayılova: “Belə uşaqlar sosial münasibətlərdən asılı olaraq həmişə yaşıdlarından seçilir”
Əvvəllər nikahdankənar doğulan uşaqlar və onların anaları cəmiyyət arasında birmənalı qarşılanmırdı. İctimai qınaq elə anaları yaşayış yerini dəyişməyə belə məcbur edirdi. Bu gün nikahdankənar uşaq dünyaya gətirmək cəmiyyət tərəfindən normal qarşılanmasa da, artıq əvvəlki kimi reaksiya göstərilmir. Belə halların sayı da artıb.
Bəzi qadınlar karyera naminə ailə həyatı qurmağa gecikdiyi üçün nikahdankənar uşaq dünyaya gətirməklə gələcəklərini sığortaladıqlarını düşünürlər. Bəziləri isə yaşları nikaha çatmadığı üçün valideynlər tərəfindən məcburi ərə verildiyindən nikahdankənar uşaq dünyaya gətirir.
Ancaq son zamanlar rəsmi nikahın məsuliyyətindən çəkinib vətəndaş nikahında yaşayan qadın və kişilərimizin də sayı artıb. Rəsmi nikahı boyunduruq kimi qəbul edən bu insanları sonradan dünyaya gələn körpələrin taleyi, demək olar ki, maraqlandırmır. Elə bu səbəbdən qeyri-rəsmi nikahdan dünyaya gələn uşaqların sayı artıb. Açıqlanan statistik rəqəmlərə əsasən, 2020-ci ildə ölkədə rəsmi nikahda olmayan qadınlar 17 714 uşaq dünyaya gətirib. Ötən il ölkədə 17 mindən çox uşağın nikahsız dünyaya gəlməsi heç də kiçik rəqəm sayıla bilməz. Bu onu göstərir ki, Azərbaycanda rəsmi nikah olmadan münasibət quranların sayının nəzərəçarpacaq dərəcədə azalmasından danışmaq hələ tezdir.
- “İnsanların öz həyatlarında maddi və demokratik baxımdan sərbəstlik əldə etməsi nikahdankənar münasibətlərin artmasına səbəb olur”
Psixoloq Könül İsmayılova bildirdi ki, hər zaman gözlənilməyən və arzuolunmayan hallar rəğbətlə qarşılanmadığı üçün nikahdankənar doğulan körpələrə də münasibət bu prizmadan yönəlir. Əslində isə hansısa ötəri sevgi və ya təsadüfdən doğulan uşaqlar digərlərindən heç nə ilə fərqlənmir: “Bəzən müəyyən məqsəd naminə dünyaya uşaq gətirmək sonradan acı nəticə verir. Müəyyən yaşda uşaqlarda mənlik şüuru formalaşdıqdan sonra onlar ataları haqqında məlumat almaq istəyirlər. Belə hallarda ana müxtəlif bəhanələr gətirir, ya atasının öldüyünü, yaxud onları tərk etdiyini deyən ana özü də bilmədən uşaqda ata barəsində aqressiv münasibətin əmələ gəlməsinə şərait yaradır”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, belə uşaqlar sosial münasibətlərdən asılı olaraq həmişə yaşıdlarından seçilir: “Müəyyən şayiələr və həqiqətlər həmin uşaqları yaşıdları arasında lağ obyektinə çevirir. Tədricən o uşaqlarda özünə qapanma, aqressiya və ya kin kimi psixoloji xarakter xüsusiyyətləri formalaşmağa başlayır. Atılmış uşaqlardan fərqli olaraq, özünü tərk edilmiş kimi qiymətləndirən uşaqda ata məfhumuna qarşı formalaşmış kin sonradan onun xarakterində də özünü göstərməyə başlayır”.
Psixoloq onu da əlavə etdi ki, sənayeləşmənin artması və insanların öz həyatlarında daha çox maddi və demokratik baxımdan sərbəstlik əldə etməsi nikahdankənar münasibətlərin artmasına səbəb olur. Digər səbəblər isə daha gənc yaşlarında ailə qura bilməmə və normal cinsi həyatın olmamasıdır: “Xüsusilə qadınlarda tək qalma qorxusu üstünlük təşkil edir. Müxtəlif səbəblər üzündən ailə qura bilməyən şəxslərin övlad sahibi olma və cinsi tələbatlarını ödəməsinə heç kim qadağa qoya bilməz. İnsanların münasibətdə olması təbii, lakin ailə qura bilməməsi isə sosial problemdir. Beləliklə biz sosial problemlərin dövriliyini müşahidə edirik”.
Günel CƏLİLOVA
