Rusiya sanksiyaları ilə bağlı Azərbaycanı Qərblə üz-üzə qoyan şirkət kimindir...
Avropa sərhədlərində və sularında hər gün Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına yardım edən yüzlərlə əməliyyat aparılır, Reuters onları niyə "görmür"?
Polşa gömrüyü Belarus və Rusiyadan tranzit keçməli olan "Boeing" mülki təyyarələri üçün 5 ton təkəri müsadirə edib. Bu barədə Reuters Polşanın Milli Vergi Administrasiyasına istinadən xəbər verir ki, o, belə malların Avropa İttifaqı tərəfindən sanksiyalara məruz qaldığını qeyd edib.
Gömrükçülər Belarusla sərhəddə yerləşən “Koroşin” gömrük-keçid məntəqəsində yük avtomobilinə baxış keçirən zaman aşkar ediblər ki, sənədlərdə bəyan edilən avtomobil və avtobus təkərləri əvəzinə avtomobildə təyyarə təkərləri olub.
Göstərilir ki, malları göndərən İspaniya firması, alan Azərbaycan firması olub. Gömrük saxtakarlığı ehtimalı ilə bağlı cinayət işi açılıb.
Bu, Azərbaycanı Amerika və Avropanın gözündən salmaq üçün qurulmuş bir təxribat ola bilərmi? Yəni belə bir rəy formalaşdırmağa cəhd göstərilə bilərmi ki, guya Azərbaycan da Ermənistan kimi Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına şərait yaradır?
Bəli, tamamilə mümkündür ki, burada hansısa qüvvələr Azərbaycanın adının Rusiyanın sanksiyalardan yayınması əməliyyatlarında hallanmasında maraqlıdır. Birincisi, hər gün dünyanın yüzlərlə gömrük-keçid məntəqəsində Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına dəstək verən minlərlə əməliyyat həyata keçirilir. Həmin əməliyyatların maliyyə həcmi milyardlarla ölçülür. Elə isə nəyə görə bu qədər əməliyyatların içərisində yalnız Azərbaycanın adı keçən fakt Avropa mətbuatına çıxır? Bu baş verirsə, deməli, məsələdə maraqlı olan tərəflər var. İkincisi, hamının gözü önündə Ermənistan Rusiyaya hər il 5-6 milyard dollar dəyərində elektron vasitələr və mikrosxemlər ötürür. Bu məhsullar Rusiyada silah istehsalında istifadə edilir. Yalnız ilkin mərhələdə Avropa mediası bu barədə 1-2 məqalə dərc etdi. İndi artıq hamı bunu adi hal kimi qəbul edir. Üstəgəl, Ermənistanın bu əməlini faktlarla detallı şəkildə incələmədilər, sadəcə ümumi şəkildə bildirdilər ki, belə bir əməliyyat var.
Digər tərəfdən, Azərbaycan siyasi hakimiyyəti ölkədə qeydiyyatdan keçən bütün şirkətlərə cavabdeh deyil. Yəni Azərbaycanda qeydiyyatdan keçən özəl bir şırkətin xaricdə fəaliyyəti həmin əməliyyatları həyata keçirdiyi ölkənin qanunları və beynəlxalq konvensiyalarla tənzimlənir. Ona görə də belə əməliyyatlarda Azərbaycan bir dövlət kimi heç bir məsuliyyət daşımır.
Əslində bu gün Qərb və ABŞ Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına özləri şərait yaradır desək, daha doğru olar. Rusiya neftinin 84 faizi Moskvanın "kölgə donanması" ilə Avropaya daşınırsa, hansısa Azərbaycan şirkətinin Rusiyaya bir fura təyyarə təkəri keçirməklə yaxşı qazanc əldə etməsində nə qəbahət var? Əlbəttə, burada heç bir qəbahət yoxdur. Sadəcə olaraq şirkət sənəddə daşıdığı malın adını düzgün qeyd etməyib ki, bu da sanksiyalardan yan keçmək üçün nəzərdə tutulub.
Sözügedən əməliyyatın ifşa edilməsi və mediaya çıxarılması beynəlxalq ictimaiyyətdə Azərbaycanla Avropa arasında yaranmış yaxın münasibətlərin əksini ifadə edən rəy formalaşdırmaq məqsədi güdə bilər. Bunu Rusiya tərəfi də edə bilər, Avropa ölkələrindən də hansısa bu işdə maraqlı ola bilər. Məsələn, Fransa və ya Rusiyanın xüsusi xidmət orqanları yük barədə əməliyyat məlumatları əldə edib, bu barədə gömrük-keçid məntəqəsinə siqnallar verə bilər. Sual yarana bilər ki, Rusiya ona yardım edən şirkəti niyə ifşa etsin? Bəli, mümkündür. Çunki bu gün Rusiyanı sanksiyalardan yayındıran əməliyyatlarda yaxşı qazanc var. Ona görə də Moskvaya öz xidmətini təklif edən minlərlə şirkət mövcuddur. Siyasi maraqlar naminə Kreml belə şirkətlərdən bir neçəsini təəssüflənmədən qurban verməkdən məmnun olur.
Maraqlıdır ki, Rusiyaya sanksiyaları pozmaqda "ayı xidməti" göstərən şirkətlərin böyük əksəriyyəti Avropa ölkələrinə aiddir. Lâkin Reuters, nədənsə, bu şirkətlarin statistikasını aparmır, axı Reuters "azad, qərəzsiz və balanslı" fəaliyyət göstərən beynəlxalq media orqanıdır...
Akif NƏSİRLİ
