Moskva-İrəvan qarşıdurması - Rusiya XİN kəskin bəyanat yaydı
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi açıq mətnlə və diplomatik ifadələr olmadan İrəvana xəbərdarlıq edib ki, Ermənistan Qərbin geosiyasi oyunlarının girovuna çevrilməsin. Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatına görə, Ermənistan hakimiyyəti çoxdan öz xarici siyasət kursunu dəyişməyə hazırlaşır, Rusiyadan Qərbə dönüş edir:
“Biz əminik ki, İrəvan rəhbərliyi qəsdən Ermənistan və Rusiya arasında çoxşaxəli və çoxəsrlik əlaqələri pozmağa və ölkəni Qərbin geosiyasi oyunlarının girovuna çevirməyə çalışaraq çox böyük səhv edir. Əminik ki, Ermənistan əhalisinin böyük əksəriyyəti bundan xəbərdardır”.
Qeyd edək ki, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin belə açıq mətnlə çıxış etməsinə səbəb Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın yeni açıqlamalarıdır. Paşinyan bildirir ki, Rusiya Ermənistanın təhlükəsizliyini təmin etmək gücündə deyil. O, Qarabağ məsələsində Azərbaycanın qəti qələbəsinin səbəbini Ermənistanın məğlubiyyətində yox, Rusiyanın fəaliyyətində axtarır. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bu fonda yaydığı bəyanatda bildirir: “Ermənistan baş nazirinin 24 sentyabr 2023-cü il tarixli mesajları Rusiyaya qarşı qəbuledilməz hücumları ehtiva edir və rədd edilməkdən başqa heç nəyə səbəb ola bilməz. Daxili və xarici siyasətdəki uğursuzluqlara görə məsuliyyəti Moskvanın üzərinə yıxmaq cəhdi var. N.Paşinyanın son dedikləri Qərbdən ilhamlanan və rəsmi İrəvanın təkan verdiyi proseslərin, ölkəmiz və müttəfiqlik münasibətlərimiz üçün dağıdıcı proseslərin epizodik yox, sistemli xarakter daşıması ilə bağlı əvvəlki qənaətlərimizi təsdiqləyir. Hökumət başçısı faktiki olaraq etiraf etdi ki, bütün bu müddət ərzində respublika bilərəkdən Rusiyadan üz döndərməyə hazırlanıb. Onların Ermənistanın inkişafı üçün yeni Qərb vektoru təyin etmək yönündə atdıqları addımlar Rusiya Federasiyası və KTMT-nin səhvləri ilə əsaslandırılır. Eyni zamanda unudulur ki, dövlətlərimizin təhlükəsizlik və inkişaf məsələlərində maraqları əsasən oxşardır və ABŞ və digər NATO ölkələri Rusiyaya nəinki strateji ziyan vurmağı, həm də ümumi sabitliyimizi pozmağı qarşılarına məqsəd qoyublar. Rusiya həmişə müttəfiqlik öhdəliklərinə sadiq qalıb, erməni dövlətçiliyinə hörmət edib və respublikanı heç vaxt bizimlə və ya bizə qarşı kimi seçim qarşısında qoymayıb. Moskva qardaş Ermənistana təhlükəsizlik, iqtisadiyyat və mədəniyyət sahələrində genişmiqyaslı yardım göstərib və göstərməkdə davam edir. 2020-ci ilin payızında Rusiya Federasiyasının və şəxsən prezident V.Putinin səyləri Ermənistanın tam məğlubiyyətinin qarşısını almağa imkan verdi. Əgər N. Paşinyan həftələr əvvəl atəşkəsə razılaşsaydı, itki daha az ağır olardı. Nəhayət, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda bəzən öz həyatları bahasına olan fədakar fəaliyyəti Rusiyanın Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün əldə edilməsi naminə son dərəcə çətin missiyasını yerinə yetirməkdə davam edən öhdəliklərinin birbaşa təsdiqidir. Ölkəmiz respublikada Rusiya şirkətləri üçün süni çətinliklərin yaradılması barədə getdikcə daha tez-tez siqnallar verməsinə baxmayaraq, Ermənistanla həm ikitərəfli, həm də Avrasiya İqtisadi İttifaqı çərçivəsində mütəmadi olaraq iqtisadi və investisiya əlaqələrini artırmaq kursunu davam etdirir. Bu gün onlar rekord dinamika nümayiş etdirir, Ermənistan iqtisadiyyatının təsirli artımına və vətəndaşların rifahına töhfə verirlər. Ayrı-ayrı erməni nümayəndələrinin humanitar sahədə qarşılıqlı faydalı layihələrin gedişatını ləngitmək cəhdlərinə baxmayaraq, Rusiya Ermənistanla ümumi mədəni və təhsil məkanının möhkəmləndirilməsinin tərəfdarıdır. Regional məsələlərdə N.Paşinyan Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında 2020-ci ilin noyabrında Qarabağın statusu məsələsini gələcək nəsillərin öhdəsinə buraxmaq barədə centlmen razılaşmasına əməl etmək əvəzinə, Qərbin öyüd-nəsihətlərinə boyun əydi. O, Praqa və Brüsseldə Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyini tanıyan 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsi əsasında hərəkət etmək qərarına gəlib. Bu, 9 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatın imzalanması şərtlərini, habelə Rusiya sülhməramlı kontingentinin mövqeyini əsaslı şəkildə dəyişdi. Ermənistan rəhbərliyinin uzaqgörənliyi ucbatından Ermənistanın təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi sahəsində bir sıra sazişləri həyata keçirmək mümkün olmadı, xüsusən də N.Paşinyan altı ölkənin bütün xarici işlər nazirləri tərəfindən respublikanın Azərbaycanla həmsərhəd rayonlarına KTMT müşahidə missiyası göndərməsi ilə bağlı artıq razılaşdırılmış qərarı imzalamadı.
Vəziyyət həm də rəsmi İrəvanın 9 noyabr 2020-ci il tarixindən sonra Ermənistan silahlı qüvvələrinin Qarabağda mövcudluğunun davam etdirilməsini israrlı şəkildə təkzib etməsi ilə də qızışdı ki, bu da sonuncu sentyabr eskalasiyasının əsas səbəblərindən birinə çevrildi. Sentyabrın 20-də R Rusiya sülhməramlı kontingentinin vasitəçiliyi ilə yerdə qalan erməni birləşmələrinin çıxarılması və “Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusu”nun ağır texnika və silah-sursat çıxarılmaqla tam tərksilah edilməsi ilə bağlı əldə edilmiş razılaşma real mənzərəni üzə çıxardı və davamlı deeskalasiya üçün ilkin şərtlər yaratdı. Əsasən Rusiya və Azərbaycanla birgə ritmik işdən çəkinib Qərbə tərəf qaçmağa üstünlük verən Ermənistan rəhbərliyinin qeyri-ardıcıl mövqeyi nəticəsində 2020-2022-ci illər üçün ən yüksək səviyyədə əldə edilmiş üçtərəfli sazişlər kompleksinin icrası dalana dirənib. Qiymətli vaxt itirildi, bu müddət ərzində Ermənistan üçün əlavə təhlükəsizlik amillərinə çevriləcək sülh müqaviləsinin razılaşdırılması, sərhədin delimitasiyası və regional kommunikasiyaların bloklanması baxımından əhəmiyyətli irəliləyiş əldə oluna bilərdi. Avropa İttifaqının himayəsi altında adıçəkilən Praqa və Brüssel görüşlərində Ermənistanın baş nazirinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımaqla yanaşı, Qarabağ ermənilərinin hüquq və təhlükəsizliyini xatırlamaması da diqqət çəkir. Bu gün də biz rəsmi İrəvanın Qarabağda aktual problemlərin həllinə kömək etməkdə güclü marağını görmürük - söhbət atəşkəsə riayət etmək, humanitar vəziyyətin yaxşılaşdırılması, Bakı ilə Xankəndi arasında davamlı dialoqun qurulması üçün əlverişli şəraitin yaradılmasından gedir. Paşinyan komandasının bu məsuliyyətsiz yanaşması erməni cəmiyyətinin bir hissəsinin başadüşülən narazılığına səbəb olub və bu, xalq etirazlarında ifadə olunub. Təbii ki, onların Rusiyadan ilham alması ilə bağlı iddiaların reallıqla heç bir əlaqəsi yoxdur. Ermənistan hökumətinin başçısı yaxşı bilməlidir ki, “rəngli inqilablar” təşkil etməkdə kifayət qədər mahir olan Qərbdən fərqli olaraq Moskva belə şeylərlə məşğul olmur. Qərb də qəribə təsadüf nəticəsində İrəvandakı hakimiyyət orqanları tərəfindən etirazçıların təqib olunması ilə bağlı çoxsaylı faktlara diqqət yetirməmək qərarına gəlib. Eyni zamanda, məlum olduğu kimi, ABŞ səfiri hökumətlə sıx əlaqə saxlayır. Bütün bunların fonunda açıq-aşkar hakimiyyətin təhriki ilə erməni mətbuatında əsl anti-Rusiya kampaniyası üzə çıxıb. Əminik ki, İrəvan rəhbərliyi qəsdən Ermənistanla Rusiya arasında çoxşaxəli və çoxəsrlik əlaqələri məhv etməyə və ölkəni Qərbin geosiyasi oyunlarının girovuna çevirməyə cəhd edərək çox böyük səhvə yol verir”. Beləliklə, Kreml açıq mətnlə bütün günahların Ermənistan hakimiyyəti və Qərbin üzərində olduğunu bildirir.
Xarici İşlər Nazirliyi uzun-uzadı bəyanatında baş nazirə və Ermənistan hakimiyyətinə qarşı konkret ittihamlar irəli sürür. Bu çərçivədə Ermənistanın baş naziri strateji müttəfiqə qarşı tənqidi fikirlərini artıraraq, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının alətlərinin və Ermənistan-Rusiya strateji tərəfdaşlığının Ermənistanın xarici təhlükəsizliyini təmin etmək üçün kifayət etmədiyini bildirib. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov buna cavab olaraq bildirib ki, Rusiya Qarabağdakı sülhməramlılara qarşı qınaqları qəbul etmir: “Biz bu anın emosional intensivliyini başa düşürük, lakin məsuliyyəti Rusiya tərəfinin, hətta daha çox Rusiya sülhməramlılarının üzərinə qoymaq cəhdi ilə qəti şəkildə razılaşmırıq. Sülhməramlıları səhv bir şey etdiklərinə görə qınamaq - biz heç vaxt belə məzəmmətlərlə razılaşmayacağıq”.
Nahid SALAYEV
