Bayden Paşinyana təhlükəsizlik sahəsində daha sıx işbirliyi vəd etdi...
ABŞ prezidenti Co Baydenin Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana ünvanladığı məktubda qeyd olunub ki, ABŞ və Ermənistan təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı gücləndirməyə davam edəcəklər. Məktubu Paşinyana İrəvanda USAID-in rəhbəri Samanta Pauer çatdırıb.
"Birləşmiş Ştatlar son eskalasiya nəticəsində yaranan humanitar ehtiyacları həll etmək üçün hökumətinizlə işləməyə sadiqdir. Biz, həmçinin, son hərbi təlimlərimizin nümayiş etdirdiyi kimi enerjinin şaxələndirilməsi, dayanıqlılıq və təhlükəsizlik üzrə əməkdaşlığımızı gücləndirməyə davam edəcəyik"-deyə Baydenin məktubunda vurğualnıb. Məktubda Amerika prezidenti ABŞ-ın Ermənistanın müstəqilliyinə, ərazi bütövlüyünə və demokratiyasına zəmanət verən regionda sabit sülhə nail olmaq istəyini Paşinyandan təsdiq etməyi də xahiş edib.
Qeyd edək ki, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, Paşinyan 24 sentyabr Ermənistanın Müstəqillik Günü münasibətilə verdiyi mesajda Rusiyaya qarşı qəbuledilməz hücumlar edib, daxili və xarici siyasətdəki uğursuzluqların məsuliyyətini Moskvanın üzərinə atmağa çalışıb.
Bayden Paşinyana təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı gücləndirəcəyinə söz verib.
Bu, Ermənistanın vəziyyətində necə və hansı dəyişiklik yarada bilər? Ermənistanın təhlükəsizliyini təmin etmək mümkün olacaq, yoxsa olmayacaq? Ümumiyyətlə, bu istiqamətdə proseslər necə gedəcək?
- “…ABŞ-ın Ermənistan üçün ciddi tədbir görəcəyini güman etmirəm”
“Alyans” strateji araşdırmalar mərkəzinin rəhbəri Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində “Rusiyada çox ciddi etirazla qarşılanan son müsahibələrində Paşinyan açıq şəkildə bildirdi ki, təhlükəsizlik məsələlərini bir istiqamətə bağlamaqla çox ciddi strateji səhvə yol verilib. Təbiidir ki, yenə də özündən əvvəlkiləri günahlandırdı. Demək istədi ki, Ermənistan özünün təhlükəsizliyini Rusiyaya və KTMT deyilən hərbi bloka bağlamaqla ciddi strateji səhvə yol verib. Ermənistan hökumətinin son dövrlərdəki fəaliyyəti bu yanlışı düzəltməyə yönəlib təsəvvürü yaratmağa çalışırlar. Son iki ildə Ermənistan KTMT-nin təlimlərində iştirak etmədi. Ermənistana təyin olunan təlimi ləğv etdi, əvəzində NATO-nun iki təlimində iştirak etmək arzusunu bildirdi, ancaq onun yalnız birində iştirak edə bildi. Söhbət Ermənistandakı sülhməramlıların - ABŞ-ın və Ermənistanın birgə keçirdiyi təlimdən gedir. Digər təlimə Ermənistanı buraxmadılar. Bu NATO hərbi hava qüvvələrinin təlimi idi ki, burada Ermənistanın necə iştirak edəcəyi həqiqətən də çoxlu suallar doğurdu. ABŞ Ermənistana təhlükəsizlik sahəsində daha sıx iş birliyi təklif edir. Bütövlükdə bu əməkdaşlıq necə ola bilər? Buna nümunə kimi İsraili göstəmək olar. Məlumdur ki, İsrail NATO-nun üzvü deyil, ancaq ABŞ-la təhlükəsizlik sahəsində sıx əməkdaşlıq edir. Ermənistanla əməkdaşlıq o səviyyəyə qalxa bilərmi? Təbiidir ki, çox çətindir. Digər əməkdaşlıq forması Yunanıstanla olan əməkdaşlıq göstərilə bilər. Məlumdur ki, Yunanıstan NATO-nun üzvüdür və bununla yanaşı Yunanıstanla ABŞ arasında təhlükəsizlik müqaviləsi də var. ABŞ-ın Yunanıstanda çoxsaylı bazaları var. Hətta Ərdoğan açıq şəkildə dedi ki, elə Yunanıstan bütövlükdə ABŞ-ın hərbi bazasıdır. Bu variant da mümkündür. Ancaq görünən odur ki, hələlik Ermənistan üçün nə İsrail, nə də Yunanıstan varinatı mümkündür. Düzdür, Avropada fəaliyyət göstərən hansısa ictimai təşkilat rəhbəri Paşinyana müraciət edib onu NATO-ya dəvət etmişdir. Bunu elə qələmə verməyə çalışdılar ki, guya Ermənistanı kimsə ciddi bir şəxs NATO-ya dəvət edib”-deyə bildirdi.
A.Səmədov əlavə etdi ki, bu uzun sürən prosesdir və Ermənistanın NATO-ya qəbulu hələ yaxın vaxtların işi deyil.
“Qarşılıqlı əməkdaşlıq barədə müqavilə imzalana bilərmi? Bu istiqamətdə real addımlar atıla bilərmi?” deyən A.Səmədov qeyd etdi ki, bunu da yaxın aylar göstərəcək. “Ancaq bir şey aydındır ki, nə qədər Rusiyanın Ermənistan ərazisində hərbi qüvvələri mövcuddur, nə qədər Ermənistan sərhədlərini Rusiya qoruyur ABŞ-la hərbi əməkdaşlıq bu xırda miqyaslı təlimlərdən o tərəfə keçə bilməz. Əgər ABŞ və Ermənistan bu istiqamətdə ciddi addımlar atmaq istəyirlərsə, Ermənistanın xarici siyasət kursunda çox ciddi dəyişiklik olmalıdır. Təqribən 10 gün əvvəl Paşinyan and-aman etdi ki, Ermənistanın xarici kursunda heç bir dönüş yoxdur və ola da bilməz. Ancaq siyasətdə 24 saat da böyük müddətdir deyirlər. Ola bilsin, 10 gün əvvəl Paşinyan elə düşünürdü, ancaq son 10 gündə baş verən hadisələr onu kəskin dönüş etmək məcburiyyətində qoyub. Hər halda işlərin gedişi onu göstərir ki, Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşmaq fikrindədir, KTMT ilə əlaqəni kəsməyi düşünür, xarici siyasət kursunda ciddi dəyişikliklər etmək istəyir. Bu addımları atarkən təbiidir ki, Ermənistanı ən çox narahat edən onun ərazi bütövlüyü və sərhədlərinin toxunulmazlığıdır. Həm ABŞ, həm Fransa, nə qədər qəribə olsa da onlardan daha çox İran bu məsələdə Ermənsitanın yanında olduqlarını dəfələrlə bəyan ediblər. Və bu bəyanlar Paşinyana əlavə cəsarət verə bilər və o Rusiyadan uzaqlaşmaq xəttini götürərək kəskin addımlar ata bilər”-deyə bildirən A.Səmədovun sözlərinə görə, bu addımların nədən ibarət olacağını yaxın günlər hamımıza göstərəcək.
“Yaxın vaxtlarda Ermənistanın təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərdə heç bir dəyişiklik baş verə bilməz. Çünki bu cür məsələlər zaman tələb edən məsələlərdir. Əgər ABŞ bu istiqamətdə təcili addımlar atmağa başlasa, ən azı bir neçə il tələb olunur ki, Ermənistanın təhlükəsizliyinin təmin olunmasından ötrü real işlər görülsün. Ona görə də bunlar hamısı olsa-olsa, yalnız ABŞ-ın və onun müttəfiqlərinin verdiyi çoxsaylı bəyanatlardan növbətisi sayılmalıdır. Yəni bir dövlətin təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün onun ərazisində hərbi baza yaradılmalıdır. Ona hansıa formada hərbi yardımlar göstərilməlidir. Ən azından, növbəti ilin dövlət büdcəsində ciddi hərbi yardım göstərmək barədə müəyyən bəndlər olmalıdır. Əgər bunlar yoxdursa, verilən bəyanatlar yalnız söz olaraq qalacaq. Hələlik mən real iş görüləcəyini güman etmirəm. Bu gün ABŞ-ın bütün diqqəti Ukraynadadır və nə qədər ki bu müharibə bitməyib, ABŞ-ın Ermənistan üçün ciddi tədbir görəcəyini güman etmirəm”-deyə A.Səmədov əlavə etdi.
İradə SARIYEVA
