Qarabağ milli toponimlərinə Rusiyadan hörmətsizlik bölgədə sülhü təhdid edir...
Azərbaycanın ayrılmaz parçası Qarabağda mövcud olan yaşayış məntqələrinin, yerlərinin öz milli, dövlətin müvafiq qurumlarının siyahısında olan rəsmi adları ilə adlandırılması ilə bağlı Rusiyanın aidiyyəti dövlət orqanlarına nə qədər xəbərdarlıqlar edilsə də, təəssüf ki, bugünə qədər Rusiya tərəfi buna əhəmiyyət vermək, hesablaşmaq istəmir. Bu gün də Qarabağdakı toponimləri milli Azərbaycan adları ilə deyil, uydurma erməni toponimləri ilə adlandırırlar.
Qeyd edək ki, dəfələrlə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi bununla bağlı Rusiyanın aidiyyəti qurumlarına müraciət göndərib, xəbərdarlıq edib, amma gördüyünüz kimi, yenə də şimal qonşumuzun aidiyyəti qurumları bu xəbərdarlıqlara saymaz yanaşırlar.
Belə şəraitdə nə etmək lazımdır? Rusiya dövlət orqanlarının Azərbaycanın dövlət orqanlarının xəbərdarlığını saymazlığı nəyə gətirib çıxara bilər?
- “...Bunun qarşılığı olaraq Azərbaycan tərəfi də bir sıra əraziləri öz tarixi adları ilə, ya da Rusiyanın qəbul etmədiyi formada adlandırmalardan istifadə edə bilər”
AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun Qafqaz Siyasəti şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Elnur Kəlbizadə “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərindəki yaşayış məntəqələrinin adlarını rəsmi açıqlamalarında təhrif olunmuş formada qeyd etmələri, ya da ermənilərin adlandırdığı saxta adlarla göstərmələri birmənalı şəkildə qəbuledilməzdir. “Rəsmi səviyyədə Rusiya tərəfinə, sülhməramlı qüvvələrin komandanlığına dəfələrlə xəbərdarlıq edilməsinə baxmayaraq, bu sanki qulaqardına vurulur və bu hallar artıq dəfələrlə təkrarlanıb. Belə olan şəraitdə Azərbaycan birmənalı olaraq məsələ ilə bağlı mövqeyini sərt şəkildə ortaya qoymalıdır. Bu şəkildə davranışların sülhməramlı qüvvələrin statusu ilə bağlı məsələyə yenidən baxılmasına gətirib çıxaracağı diqqətə çatdırmalıdır. Və bu məsələnin qarşısının alınması Rusiyanın ali siyasi rəhbərliyindən birmənalı şəkildə tələb olunmalıdır. Azərbaycan öz qonşuları, o cümlədən də Rusiya Federasiyası ilə münasibətdə daim beynəlxalq hüququn qəbul edilmiş norma və prinsiplərinə əməl edib. Baxmayaraq ki, indiki Rusiya Federasiyasının ərazisinə daxil olan ərazilərin bir çoxunun adları sonradan ruslar tərəfindən dəyişdirilib, amma Azərbaycan həmin əraziləri Rusiya dövlətinin rəsmi qəbul etdiyi formada adlandırıb. Biz bilirik ki, Kalininqradın əvvəlki adı tamamilə fərqli addır, yaxud Rusiya ilə Yaponiya arasında daim mübahisə mövzusu olan Kuril adalarının tarixi adı tamamilə başqadır, amma Azərbaycan tərəfi heç zaman rəsmi səviyyədə bu şəkildə adlandırmalardan istifadə etməyib, ərazilərin rəsmi adlarına üstünlük verib. Rusiya tərəfi bunlara davam edəcəyi təqdirdə bunun qarşılığı olaraq Azərbaycan tərəfi də bir sıra əraziləri öz tarixi adları ilə, ya da Rusiyanın qəbul etmədiyi formada adlandırmalardan istifadə edə bilər. Bu konkret olaraq Azərbaycana müəyyən haqq yaradır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu şəkildə saxta, mövcud olmayan adlandırmalardan istifadə edilməsi Rusiya təcrübəsində ilk deyil”.
E.Kəlbizadənin sözlərinə görə, Gürcüstan ərazisində baş vermiş münaqişələrə diqqət yetirsək görərik ki, Gürcüstanın Sxinvali regionunun bir hissəsi uzun müddət osetin seperatçılarının nəzarətində olub, 2008-ci ildən etibarən isə həm də Rusiya hərbi qüvvələri əraziyə daxil olub, hazırda o ərazidə faktiki olaraq nəzarəti həyata keçirirlər. “O ərazini “Cənubi Osetiya” adlandırırlar və çalışırlar ki, ətrafdakı ölkələrdə də bu şəkildı adlandırma aktual saxlanılsın. Halbuki, Gürcüstanda rəsmi olaraq o regionun adı Sxinvalidir. Bu baxımdan, rus sülhməramlı kontingentinin bu istiqamətdə atdığı addımlara daha sərt reaksiyanın verilməsi zəruridir. Əgər Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsünün rəsmi adlarını Qarabağa müvəqqəti olaraq yerləşdirilmiş bir ovuc rus hərbçisi qəbul edə bilmirsə, Azərbaycan tərəfi də ümumiyyətlə öz ərazilərində onların varlığı ilə bağlı məsələni yenidən müzakirə mövzusuna çevirməlidir. Onlar beynəlxalq hüququn prinsiplərini, Azərbaycanın qanunlarını pozduqları üçün Azərbaycan tərəfi də hər hansı bir razılaşmanı istədiyi şəkildə pozmaq hüququna artıq sahib olur” - deyə E.Kəlbizadə vurğuladı.
İradə SARIYEVA
