Azərbaycanda kənd kitabxanaları məhv olur, ya da məhv edilir...
“Bu gün kənd kitabxanaları susuz dəyirmana bənzəyir". Bunu Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının direktoru Kərim Tahirov "Azərbaycan Dili və Ədəbiyyatı" forumunda çıxışı zamanı deyib.
O qeyd edib ki, artıq nazirlik tərəfindən monitorinqlərə başlanılıb, nazir çox yaxşı bir istiqamət götürüb: “Mən əminəm ki, bu problem öz həllini tapacaq. Qeyd olundu ki, ölkəmizdə yeni mütərəqqi kitabxanaların yaradılması ilə bağlı layihə hazırlanır. Düşünürəm ki, burada həm kitab biznesi, həm də nəşriyyatlar yaşayacaq. Belə ki, nəşriyyatlar kitabları çap edəcək və kitablar gedib əhaliyə çatacaq".
Bölgə kitabxanalarının vəziyyəti ilə bağlı danışan Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin sədri, kitabxana.net – Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual Kitabxananın təsisçisi, Prezident təqaudcüsü, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycanın ənənəvi, klassik kitabxanalarının vəziyyəti heç də xoşagələn deyil. Bu problem uzun müddətdir ki, səslənir, müzakirə olunur. Ancaq buna baxmayaraq bu sahədə vəziyyət heç də ürəkaçan deyil: "Müstəqillik dövrü ikinci dəfə bərpa olunandan sonra yataqxana tipli kitabçalar və ya ucqar kəndlərdəki kitabxanaların hamısı bərbad günə düşdü. Bir sözlə, kitabxanalar "xoruz banlamayan dəyirmanların" gününə düşüb. Bu ifadə o deməkdir ki, kitabxana var, ancaq yox kimidir. Kitabxanaların yox olmasının müxtəlif səbəbi var. İlk olaraq bildirim ki, oxucuların bu sahəyə ögey münasibət bəsləyir. Həmçinin, elektron kitabxanaların yaranması da kitabxanalara münasibətin dəyişməsinə səbəb oldu. Beləliklə, oxucu evdən çıxmadan smartfon telefon və ya noutbook vasitəsilə istədiyi kitabı elektron formada oxuya bilir. Bu isə ənənəvi, klassik kitabxana mədəniyyətinin get-gedə məhv olması deməkdir. Eyni zamanda, bir çox işbazlar keçmiş mədəniyyət nazirinin dəstəyi ilə 2000-dən çox kitabxananın bağlanmasına səbəb olub. Bağlanan kitabxanaların binası həmin işbazların əlinə keçdi və təyinatı dəyişildi”. A.X.Əbilov bildirdi ki, kitabxanalar öz işlərini müasir dövrün tələblərinə uyğun formada qura bilmir. Bu da kitabxanaların boşalması ilə nəticələnib.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, latın qrafikalı kitabların nəşri ilə bağlı dövlətin bir neçə proqramı olub. Bu işə ilk dəfə ümumilli lider Heydər Əliyevin dövründə başlayıb. Daha sonra Prezident İlham Əliyevin səyi nəticəsində çoxlu sayda kitab latın qrafikası ilə nəşr olunub: "Ali, orta təhsil müəssisələrinin, ümumiyyətlə, bütün kitabxanalara həmin kitablar paylanıldı. Ancaq o kitabları oxuyanlar elə də çox deyil. Bunun nəticəsində də kitabxanalar tənəzzülə uğramağa başlayıb. Baxmayaraq, dövlət bu sahəyə investisiya yatırdı. Kitabxanalar təmir olundu, kitablar çap olundu, işçilərin əmək haqqı artdı. Ancaq istənilən keyfiyyət əldə olunmadı. Çünki kitabxana sisteminin başında normal adam dayanmadı".
Ekspert hesab edir ki, ucqar kəndlərdə kitabxanaçılıq sahəsini inkişaf etdirmək üçün səyyar kitabxana yaratmaq lazımdır. Bölgələrdə kitabxanaların binasından olan başqa bir otağı müxtəlif məqsədlər üçün də istifadə etmək olar: "Məsələn, boş otaq uşaqların əyləncə mərkəzi kimi istifadə olunar. Beləliklə, ordan gələn gəlir kitabxananın inkişafına yönələr. Eyni zamanda, həmin otaq gənclərin mütaliə mərkəzinə, boş vaxtlarını səmərəli keçirmək üçün istifadə edilə bilər. Gəncləri kitabxanaya cəlb etmək üçün müxtəlif formada şirnikləndirici tədbirlər də keçirmək olar. "İlin ən yaxşı oxucusu", "kitabxananın dostu" və s ad altında müsabiqələr keçirilə bilər. İnsanlara hədiyyə verməklə onları həvəsləndirib kitabxanaya cəlb edə bilərlər".
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, ənənəvi kitabxanaçılıq sahəsini saxlamaqla yanaşı, modern virtual kitabxanaçılıq da inkişaf etməlidir.
Günel CƏLİLOVA
