Mədəniyyət nazirlərimiz 24 ildə bu işi görmədilər...

“Bu artıq onu göstərir ki, keçmişdə Mədəniyyət Nazirliyinə rəhbərlik edən şəxslər öz vəzifələrinə məsuliyyətsiz yanaşıblar”
Mədəniyyət Nazirliyi yanında daşınmaz mədəni sərvətlərin müəyyən edilməsi üzrə Ekspert Şurasının iclasında mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova bildirib ki, ölkə ərazisində yerləşən dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin son siyahısı 2001-ci ildə təsdiq edilib.
Baki-xeber.com xəbər verir ki, iclasda qeyd olunan siyahının yenilənməsinə ciddi ehtiyac olduğu vurğulanıb. Bildirilib ki, həmin siyahıya müvafiq əlavə və dəyişikliklərin edilməsi məqsədilə Mədəniyyət Nazirliyi yanında daşınmaz mədəni sərvətlərin müəyyən edilməsi üzrə Ekspert Şurası yaradılıb.
Qeyd olunub ki, aparılmış təhlillər zamanı mövcud siyahıda bir sıra səhvlər, o cümlədən abidələrin adları, tarixləri və digər məlumatlarında uyğunsuzluq, xeyli sayda tarixi, memarlıq və arxeoloji əhəmiyyəti olan obyektlərin reyestrə daxil edilmədiyi kimi çatışmazlıqlar aşkar edilib. Digər bir məqam abidələrin yerləşdiyi ünvanlarla bağlıdır. Məlumata görə, 2001-ci ildən sonra ünvan məlumatlarında bir sıra dəyişikliklər edilib və bütün məqamlar reyestrin yenilənməsi zamanı nəzərə alınacaq.
Ölkə ərazisində yerləşən dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin son siyahısının 2001-ci ildə, yəni 24 il əvvəl təsdiq edilməsi, sonradan bu istiqamətdə ciddi işlərin aparılmaması müxtəlif suallar doğurur. Bu 24 il ərzində mədəniyyət nazirləri nə işlər görüblər? Nazirlər bu vacib məsələni niyə unudublar? Mədəniyyət Nazirliyinin əsas vəzifələrindən biri tarix və mədəniyyət abidələrini qorumaq deyil? Polad Bülbüloğlundan, Əbülfəs Qarayevdən tutmuş Anar Kərimova qədər olan nazirlər nə işlər görüblər? 2020-ci ildə qazandığımız şanlı zəfərdən sonra ən azı bu işləri görmək, bu abidələrin siyahısına yenidən baxmaq lazım idi. Bu, həmçinin, azad olunmuş torpaqlardakı vəziyyətlə bağlı vacib sayılmalı məsələ idi.
Eyni zamanda da 2014-cü ildə yaradılan Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin keçmiş rəhbərliyi bu işlə məşğul olmağı əsas saymalı və işlər görməli idi. Bildiyimiz kimi, nazirliyin keçmiş rəhbərliyi dövründə bu strukturda ciddi yeyinti, korrupsiya faktları üzə çıxdı, hətta nazir müavinlərindən biri və Dövlət Xidmətinin rəhbəri Zakir Sultanov həbs edildi. Onlar öz əsas vəzifələrini gerçəkləşdirmək əvəzinə dövlət büdcəsini taladılar və özlərinə var-dövlət topladılar, sonları isə hər kəsə bəllidir. Halbuki, tarix və mədəniyyət abidələrinin qeydiyyata alınması, onların siyahılarına hər il yenidən nəzər salınması, əlavələrin edilməsi çox vacib idi, amma təəssüf ki, bunu görmədik. 24 ildən sonra Mədəniyyət Nazirliyi bu vacib məsələ ilə bağlı hərəkətə keçib, müvafiq şura yaradıb.
“Öz vəzifə borclarını yerinə yetirməyiblər”
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ictimai fəal Elyar İslamoğlu “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, keçmiş nazirlərin və Dövlət Xidmətinin sabiq rəisinin bu istiqamətdə heç bir iş görməməsi həm təəssüf doğurur, həm də bu onların tarixi irsmizə, mədəniyyətimizə münasibətlərini göstərir. “Bu olduqca aktual məsələdir. Bu yaxınlarda dostlarım Qəbələdə qonaq idilər, ordan videolar, şəkillər çəkib gətirmişdilər. Görüntülərdə meşənin içində çox qədim bir tarixi abidə əsk olunurdu, amma təəssüflər olsun ki, həmin abidənin qalıqları qalmışdı, hətta abidənin adı yazılmış lövhəni orda ağaclardan birinə mismarla bərkitmişdilər. Mən özüm bir çox bölgələrdə, o cümlədən də doğulduğum Naxçıvan Muxtar Respublikasında da bu cür diqqətdən kənar qalan abidələri çox görmüşəm. Bəzi abidələr var ki, onlara zamanında diqqət ayrılmır, yaxud onların restavrasiyası düzgün aparılmır, nəticədə abidədə tarixilikdən əsər-əlamət qalmır”.
E.İslamoğlunun sözlərinə görə, ölkə ərazisində olan bütün tarix, mədəniyyət, arxeoloji, təbiət abidələrinin siyahıya alınması həyata keçirilməlidir, amma diqqətdən kənarda qalan abidələrimiz az deyil. “ Çox təəssüflər olsun ki, ölkə ərazisində yerləşən dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin son siyahısı 24 il əvvəl təsdiqlənib və 2001-ci ildən bu yana həmin siyahılar yenilənməyib. Bir çox hallarda, biz Bakıda və Bakıətrafı kəndlərdə görürük ki, tarixi abidələrin ərazisi satılıb, ora müdaxilə edilib, yaxud abidə nə vaxtsa sökülüb yoxa çıxarılıb. Bu artıq onu göstərir ki, keçmişdə Mədəniyyət Nazirliyinə rəhbərlik edən şəxslər öz vəzifələrinə məsuliyyətsiz yanaşıblar. Bu hal nazirliyin keçmiş rəhbərlərinin işə düzgün yanaşmadığından, zamanında reaksiya vermədiyindən xəbər verir. Sabiq mədəniyyət nazirləri, eləcə də bu strukturda yüksək vəzifələr tutmuş şəxslər öz vəzifə borclarını yerinə yetirməyiblər. Bəzilərilərinin hansı işlərlə məşğul olduğu barədə mətbuatda çox yazılıb.
Ümumiyyətlə, bu elə bir sahədir ki, orda daim yeni tapıntılar olur. Çünki son vaxtlar müxtəlif bölgələrdə arxeoloji ekspedisiyalar qazıntılar aparır, yeni abidələr aşkarlanır. Aşkarlanan bütün abidələr siyahıya alınmalı idi ki, bu gün həmin abidələr dağılmağa, açınmaya, məhv olmağa məruz qalmasın.
İnanıram ki, indiki mədəniyyət naziri, özündən əvvəlkilərdən fərqli olaraq, bu vacib məsələyə daha ciddi yanaşacaq. Görünən, budur ki, yanaşır da. Mən cənab nazirdən xahiş edirəm ki, heç bir abidənin diqqətdən kənarda qalmasına imkan verməsin, ölkə ərazisində olan bütün abidələr siyahıya alınsın, bu məsələni diqqətdə saxlasın. Xüsusən də azad ərazilərdəki tarix və mədəniyyət abidələrinə diqqət daha da artırılmalıdır, onların hər biri siyahıda öz əksini tapmalıdır. Bizim tariximiz, keçmişimiz həmin abidələrlə daha çox bağlıdır. Üstəlik də mənfur qonşularımız dayanmadan Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları irəli sürür, abidələrimizi mənimsəməyə çalışırlar. Bu abidələr bu torpağın, bu Vətənin bizə məxsus olduğunun ən böyük sübutlarından biridir. Ona görə də ölkədə olan bütün tarixi abidələr, keçmişimizlə bağlı nə varsa hamısı qorunmalıdır, hamısı siyahıya alınmalıdır”.
E.İslamoğlu həmçinin bildirdi ki, Mədəniyyət Nazirliyi yanında daşınmaz mədəni sərvətlərin müəyyən edilməsi üzrə Ekspert Şurasının yaradılması və fəaliyyətə başlaması çox müsbət addımdır, bu şuranın fəaliyyəti nəticəsində keçmişdən qalan bütün nöqsanların düzəldiləcəyinə inanır.
İradə SARIYEVA