Cümə günü, 25 iyul 2025
     

Dünyanı bürüyəcək "Böyük depressiya"nın kökü - əhali arasında dəhşətli bərabərsizlik və Azərbaycanın etibarlı sığortası…

Image

Dünya iqtisadiyyatının yeni böhran astanasında olması və bunun ölkələrə necə təsir edəcəyi indi xüsusi müzakirə mövzularından birinə çevrilib. Məhz belə bir vaxtda Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) icraçı direktoru Kristalina Georgiyeva əhali arasındakı bərabərsizliyin yeni "Böyük depressiya"ya səbəb olacağını açıqlayıb.  BVF-in icraçı direktoru son 20 ildə müşahidə edilən ölkələr arasındakı bərabərsizliyin azalması fonunda fərqli əhali qrupları arasında bərabərsizliyin nəzərəçarpacaq dərəcədə artdığını qeyd edib.

O, Böyük Britaniyadakı vəziyyəti nümunə göstərərək deyib ki, burada ölkə əhalisinin 10 faizi yoxsul təbəqənin yarısının ümumi əmlakı ilə müqayisə olunacaq sərvətlərə nəzarət edir. Oxşar problem Avropa Birliyi üzvlərinin əksəriyyətində, o cümlədən Fransa və Almaniyada, həmçinin ABŞ, Avstraliya, Yaponiya, Cənubi Koreya və digər inkişaf etmiş ölkələri birləşdirən İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının digər ölkələrində də müşahidə olunur. BVF rəhbərinin sözlərinə görə, həddindən artıq bərabərsizlik iqtisadi artıma mane olmaqla yanaşı, populizm və siyasi qeyri-sabitliyə də səbəb olur: "Bu həyəcanverici tendensiya bir növ XX əsrin əvvəllərindəki texnologiyanın və inteqrasiyanın inkişafı ilə başlayan "qızıl əsri", sonra isə "hönkürən" iyirminci illəri, nəhayət maliyyə fəlakətini xatırladır". O əlavə edib ki, vəziyyət iqlim böhranı və proteksionizmin güclənməsi ilə daha da çətinləşir. Nəticədə maliyyə bazarındakı qeyri-sabitliyin və sosial iğtişaşların qarşıdakı on il üçün xarakterik olacağı ehtimalı yüksəkdir.

Xatırladaq ki, XIX əsrin sonlarını ABŞ iqtisadiyyatının sürətli inkişafı səbəbindən "qızıl suyuna çəkilmiş əsr" adlandırırlar. Birinci Dünya Müharibəsi başa çatandan sonra iqtisadi çiçəklənmə və mədəni rifahın baş verdiyi onillik "hönkürən iyirminci illər" adlandırılır. Bu dövr 1929-cu ildə birjanın çökməsi ilə başa çatıb, bunun ardınca tarixdəki ən böyük qlobal iqtisadi böhranlardan biri olan "Böyük depressiya" baş verib. Daha əvvəl Georgiyeva qlobal iqtisadiyyatın inkişafının ləngidilməsini təklif etmişdi. O, korporativ borcun artacağını proqnozlaşdırır və bu vəziyyəti ticarət müharibələrinin mənfi nəticəsi adlandırırdı. Amma görünən budur ki, baş verənlər yeni böhranın olcağını istisna etmir və bu, dünya ölkələrinə ciddi şəkildə təsir edəcək. Amma Azərbaycan bundan sığortalanan ölkələr sırasında yer alanlardan biri sayılır.

Xatırladaq ki, əvvəlki böhranların da ölkəmizə təsiri böyük olmamışdı. Hətta indinin özündə belə 2020-ci ildə Azərbaycanın iqtisadi artım tempinin 3 faizə çatması gözlənilir. 2021-ci ildə iqtisasi artım 3.7 faizə yüksələcək. Beynəlxalq maliyyə qurumları da bildirir ki, Azərbaycanda həyata keçirilən düşünülmüş iqtisadi siyasət öz nəticələrini verir.  

Dünya Bankının açıqladığı son hesabata əsasən də Azərbaycanda real ÜDM-nin artımı 2020-ci il üzrə 3,3% olaraq müəyyən olunub. Beynəlxalq Valyuta Fondunun da proqnozu buna yaxındır. Ölkədə cari il ərzində artan qaz hasilatı, qeyri-neft sektoru üzrə ixracın artımı öz nəticələrini verir. Qeyri-neft sektoru iqtisadi inkişafda artıq aparıcı məqama çevrilməkdədir. Artıq ÜDM-in üçdə ikisindən çoxu qeyri-neft sektorunun payına düşür. Qeyri-neft sektorunun payının artması növbəti illərdə, eləcə də 2020-ci ildə həm büdcə gəlirlərində, həm ÜDM-də, həm də Azərbaycanın ümumi ixracatında qeyri-neft sektorunun payının faiz ifadəsində əvvəlki ilə nisbətən artmasına səbəb olacaq. İqtisadiyyatın leqallaşdırılması və kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizənin gücləndirilməsi artıq dövlət büdcəsinə vergi daxilolmalarının mühüm yüksəlişinə rəvac verir. Kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizə, qeyri-rəsmi məşğulluğun aradan qaldırılması ilə bağlı həyata keçirilən fəaliyyətlər təkcə ötən il  160 mindən artıq yeni əmək müqaviləsinin bağlanması deyil, eyni zamanda dövlət büdcəsinə daxil olan vəsaitin həcminin artması ilə müşahidə olundu ki, bu da büdcədə vergidən daxilolmaların payının artmasına səbəb oldu. Azərbaycanın valyuta ehtiyatlarının 50 milyard dollardan yüksək olması da burada öz sözünü deyir. O da mühümdür ki, bir tərəfdən dövlət rezervlərinin həcmində artım var, digər tərəfdən xarici borcun həcmində azalma var. Dövlət rezervlərinin xarici borcdan beş dəfə çox olması da ondan xəbər verir ki, bu gün valyuta ehtiyatları, xüsusən hər hansı xarici şoklar yaranan zaman, Azərbaycan üçün iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsinə imkan verəcək. Bu konteksdən makroiqtisadi sabitliyin qorunması, o cümlədən ticarət balansındakı saldonun gözlənilməsi Azərbaycana əlavə üstünlüklər qazandırır. Bütün bunlar 2020-ci il üçün nikbin proqnozların verilməsinə imkan yaradır. Yalnız Azərbaycan hökuməti deyil, bütün beynəlxalq maliyyə qurumları 2020-ci ildə Azərbaycanda iqtisadi artım tempinin davam edəcəyini, təxminən 3 faizlik iqtisadi artımın qeydə alınacağını proqnozlaşdırır.

Tahir TAĞIYEV 



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

25.07.2025 / 12:37
Fərdi jurnalist müsabiqəsi"nin nəticələri açıqlandı

25.07.2025 / 12:28
İnsan ölümü bilib, boşuna yaşayır - müğənni Günel

25.07.2025 / 11:04
Zaxarova Azərbaycana şərt qoydu. İşə baxın! - CANLI

25.07.2025 / 10:12
İsrailə bəd xəbər - Kanada da Fələstini tanımağa hazırlaşır

25.07.2025 / 10:06
Bu gün 22 min abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

25.07.2025 / 10:00
Trampdan QƏRAR - USAID üçün ayrılan 7,9 milyard dollar geri qaytarıldı

25.07.2025 / 09:30
Bu gün Cənub zonasında işıq olmayacaq - səbəb açıqlandı

25.07.2025 / 09:22
Ukraynalı deputat yol qəzasında ölüb

25.07.2025 / 09:18
"Pivəçilər" bu futbolçu üçün 75 milyon avro təklif edir!

25.07.2025 / 09:12
ABŞ-dan Makrona ŞOK- "Fələstini dövlət kimi tanımayacayıq"

25.07.2025 / 09:06
Ər-Riyadda sürücüsüz avtomobillər işə düşür

25.07.2025 / 09:00
Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb

25.07.2025 / 08:44
İli 5 min manata peşə təhsili olar? Universitetlərdən baha?

25.07.2025 / 08:30
Goranboyda dəhşətli qətl - yeniyetmə öz anasını və nənəsini öldürdü!

24.07.2025 / 22:35
Ermənistan Zəngəzur dəhlizini ABŞ-a icarəyə verməkdən imtina etdi

24.07.2025 / 21:43
Ermənilərin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs ifadə verdi - MƏHKƏMƏ +FOTO

24.07.2025 / 21:08
Dünyanın diqqəti Zəngəzur dəhlizinə fokuslanır...

24.07.2025 / 21:01
Lerikdə yanğına səbəb olan iki nəfər saxlandı

24.07.2025 / 20:52
Düşmən kəşfiyyatı Azərbaycanın nüfuzlu adamları barədə məlumatlar toplayır... Ayıq olun...

24.07.2025 / 20:36
Ermənistan daxildə qanlı toqquşmalar mərhələsinə girdi...

24.07.2025 / 20:21
Ermənistan Zəngəzurun icarəyə verilməsi məlumatlarını məqsədli yayır...

24.07.2025 / 20:04
Rusiya Azərbaycanla münasibətlərini daha da gərginləşdirir - yeni şok detallar üzə çıxır...

24.07.2025 / 19:49
Fransada islamofobiya yenidən qızışır - müsəlmanlara qarşı repressiyalar kəskinləşdi...

24.07.2025 / 19:35
100 mindən çox sənədsiz ev sahiblərinə Prezidentdən böyük töhfə...

24.07.2025 / 19:20
Suriya İsrailin təcavüzünə qarşı Türkiyədən hərbi dəstək istədi...

24.07.2025 / 19:06
Putin "ekstremist" adı ilə müxalifətin üstünə qanuni yürüşə başladı...

24.07.2025 / 18:51
Xaricilər işğaldan azad rayonlarımıza öz maşınları ilə getmək hüququ qazandılar...

24.07.2025 / 18:37
Azad sahibkarlığın qanunvericilik əsasları daim təkmilləşdirilir...

24.07.2025 / 18:23
Erməni lobbi konqresmenləri Azərbaycana qarşı hücuma keçdilər...

24.07.2025 / 18:19
Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı müraciəti BMT-nin rəsmi sənədi kimi yayıldı

24.07.2025 / 18:09
Xarici ticarətimizdə müsbət saldo getdikcə azalır - nə etməliyik…

24.07.2025 / 18:04
Azərbaycan QHT-ləri ermənipərəst konqresmenlərlə bağlı ABŞ dövlət katibinə müraciət etdi...

24.07.2025 / 18:03
Prezident İlham Əliyev Putinə başsağlığı verdi

24.07.2025 / 17:56
Peskov səhv etdi - Bakıdakı rusları Rusiyadakı azərbaycanlılarla müqayisə etmək düzgün deyil...

24.07.2025 / 17:43
Paşinyan belə təcili Altaya niyə gedib?..

24.07.2025 / 17:37
Zəngəzur dəhlizi açılmadan İrəvanda "bir kəmər, bir yol bayramı" başlayıb...

24.07.2025 / 17:30
UNESCO-nun baş katibi Trampa cavab verdi - ancaq öz təşkilatının eybini açdı…

24.07.2025 / 17:25
“Rəqəmsal sahibkarlıq” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırıldı

24.07.2025 / 17:16
Rusiya ABŞ-ı hiyləgərlikdə ittiham etdi - onlar yeni bir şey təklif edə bilməz...

24.07.2025 / 17:06
Deputat Cavanşir Feyziyev Şəkidə seçiciləri qəbul edib

24.07.2025 / 16:52
Abşeronda saxlanılan 2 nəfərdən 5 kq narkotik aşkarlandı

24.07.2025 / 16:37
Korrupsiya ilə bağlı 10 nəfər cinayət başında yaxalanıb...

24.07.2025 / 16:23
13 milyonluq əmlaka həbs qoyuldu...

24.07.2025 / 16:12
Qarabağda Zəfər bayrağı qaldıranlardan biri – Muxtar Babayev...

24.07.2025 / 16:06
İran geri addım atdı – MAQATE Tehrana heyət göndərir...

24.07.2025 / 15:50
Xalq artisti Arif Babayev xəstəxanaya yerləşdirilib, vəziyyəti kritik ağırdır

24.07.2025 / 15:38
Bakıda əməliyyat zamanı çəkiliş - həkimə töhmət, baş həkimə xəbərdarlıq edildi...

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910