ABŞ ticarət müharibəsini qızışdırır - Azərbaycanın Orta Dəhlizinə təhlükə?..
Fikrət Yusifov: “Yol nə qədər qısa olarsa, investor bir o qədər çox mənfəət əldə edə bilir”
Donald Trampın prezident kimi radikal qərarları ABŞ-ın daxili və xarici siyasətinin, demək olar ki, bütün sahələrinə təsir edib. Burada ticarət-iqtisadi sahə də diqqətdən kənarda qalmayıb. Trampın tarif (gömrük rüsumu) planlarını həyata keçirməsi qlobal bazarların istiqamətini müəyyənləşdirir.
Vəzifəyə gəldikdən sonra Çinə 10 faiz əlavə gömrük rüsumu tətbiq edən Tramp Kanada və Meksikaya tətbiq edilən tarifləri hələlik gündəmdə saxlayır.
Tramp öz iqtisadi və ticarət siyasətlərini seçki kampaniyası zamanı tez-tez vurğuladığı “Amerikanı yenidən möhtəşəm et” şüarına uyğun formalaşdırdıqca, əlavə tariflərin qlobal ticarətə mümkün təsirləri ilə bağlı narahatlıqlar getdikcə artır. Tramp, həmçinin, ABŞ-dan bütün polad və alüminium idxalına 25 faiz rüsum tətbiq edən sərəncam imzalayıb.
Bütün bu deyilənlərin fonunda, Birləşmiş Ştatların dünyada ticarət müharibəsini qızışdırdığı bir vaxtda Azərbaycanın Orta Dəhlizi, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri üçün hansısa risqlər varmı? Ümumən, Orta Dəhlizin ticarət müharibələri şəraitində perspektivi necə görünür?
“ABŞ-ın apardığı ticarət müharibələrinin Azərbaycan üzərindən keçən dəhlizlər üçün hansısa risqlər yaradacağını düşünmürəm”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən sabiq maliyyə naziri, professor Fikrət Yusifov bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Dünyada iqtisadi maraqları təmin edən əsas şərtlərdən biri kommunikasiyalardı. Müasir dövrdə biznes üçün qısa yolla daşımalar olduqca böyük önəm kəsb edir. Zatən bu, tarixən belə olub. Lakin istehsalçılar arasında rəqabətin gücləndiyi indiki şəraitdə qısa ticarət yolu daha böyük önəm kəsb etməyə başlayıb. Dünyanın aparıcı ölkələrinin son onilliklər ərzində yeni ticarət yollarının araşdırılması və bu istiqamətdə daha sərfəli olan yol layihələrinin reallaşdırılmasına milyardlarla dollar vəsait yatırmaları bu dediklərimizin bariz sübutudur. Bu gün “Ümüdünya Fabrikası” rolunu daşıyan Çin Şərqlə Qərbi birləşdirən quru yolların “Bir kəmər, bir yol” layihəsi vasitəsilə çəkilməsinə trliyollarla dollar vəsait xərcləyir. Sual olunur - mövcud su yolları var ikən, quru yolların çəkilişimə bu qədər vəsait xərcləmək nəyə lazımdır? Quru yolla daşımalar su yolu ilə daşımalardan zaman baxımındın 3 dəfəyə qədər qısa olur. Zaman isə ən qiymətli olandır. Yol nə qədər qısa olarsa, investor bir o qədər çox mənfəət əldə edə bilir. Bütün bu dediklərimizin fonunda Azərbaycan üzərindən keçən, Şərqlə Qərbi, Şimalla Cənubu birləşdirən bütün yollar dünyanın böyük dövlətləri üçün olduqca maraqlıdır. Çünki onların investisiyaları hər yerdə var. Deməli, onların qısa yol maraqları da ortadadır. Birləşmiş Ştatların apardığı ticarət müharibələrinin Azərbaycan üzərindən keçən Orta Dəhliz və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi üçün hansısa risqlər yaradacağını düşünmürəm”.
Vidadi ORDAHALLI
