Sığorta şirkətləri dövlətin arxasından iş çevirirlər - mənzillərə görə kütləvi cərimə qərarı özbaşına verilib?..

“Evini sığortalamayanlar cərimə olunmayacaq. İyunun 1-dən tətbiq ediləcəyi deyilən cərimənin heç bir mexanizmi yoxdur”.

Bu barədə hüquqşünas Əkrəm Həsənov deyib. Hüquqşünas xatırladıb ki, bu məsələni hələ 2020-ci ilin yanvarında Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti bəyan edib: “Suyu bulandıran, vətəndaşlara bildirişlər göndərərək onları hədələyən sığorta şirkətləridir. Bunun nəticəsində xeyli vətəndaş sığorta şirkətləri ilə müqavilə bağlayaraq evini sığortalayıb”.

Ekspert bildirib ki, Mülki Məcəllənin 339-cu maddəsinə əsasən, hədə təsiri altında bağlanan əqd etibarsızdır: “Odur ki, həmin vətəndaşlar bağlanılan müqavilələrin etibarsız hesab edilməsini, ödənilən pulun (50 manat) qaytarılmasını və hətta vurulan mənəvi zərərə görə kompensasiyanın ödənilməsini tələb edə bilərlər. Qanun 10 ildən çoxdur ki, daşınmaz əmlakın icbari sığortasını tələb edir. Lakin mexanizmi olmadığı üçün qanun həm “ölü”, həm də ədalətsizdir. Çünki bu sığorta könüllü olmalıdır. Özü də Azərbaycanda kommersiya sığorta modelilə yanaşı, müştərək sığorta modeli (sığorta hadisəsi baş vermədikdə vətəndaşın sığorta haqqı tam batmır) də tətbiq olunmalıdır. Əks halda indiki kimi sığorta şirkətlərinə etimad olmayacaq”.

Məlum olur ki, bu barədə heç bir dövlət qərarı yoxdur və deyilənlər sadəcə bir fırıldaq imiş. Yəni sığorta şirkətlərinin fırıldağı imiş və bu yolla əhalini böyük bir hissəsini aldadıblar. Hətta deyilənə görə, o sığortanın mexanizmi də yox imiş.

• “Sığorta şirkətlərində özbaşınalığın dərəcəsinə bax ki, çıxarışı olmayan mənzil sahiblərini belə cərimə ilə hədələyirlər”

Məsələ ilə bağlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlama verən ekspert Rəsul Cahangirli hesab edir ki, sığorta şirkətləri qanundakı boşliqlardan sui-istifadə edərək faktiki olaraq pozuculuqla məşğuldular: “Sığorta şirkətlərinin vətəndaşlara zəng edərək müxtəlif üsullarla onları sığorta müqaviləsinə məcbur etməsi qanun pozuntusudur. Buna başqa ad vermək mümkün deyil. Ümumiyyətlə, hər hansı bir inzibati pozuntu varsa, bunun üçün inzibati orqanlar var və həmin qurumlar üzərlərinə düşən işi icra edirlər. Cərimələrlə məşğul olmağın sığorta şirkətlərinə nə dəxli var? Yaxşı olardı ki, bu şirkətlər öz işləri ilə məşğul olsunlar. Vətəndaşları belə məsələlərlə narahat etməsinlər. Problem ondadır ki, sığorta şirkətləri vətəndaşların məlumatsızlığından, bu sahədə maarifsizliyindən istifadə edərək qanunsuz olaraq onların cibinə girirlər. Sığorta şirkətlərində özbaşınalığın dərəcəsinə bax ki, çıxarışı olmayan mənzil sahiblərini belə cərimə ilə hədələyirlər. Bu, dövlətin qanunlarını pozub əhalinin cibinə girmək deməkdir. Qeyd edim ki, daşınmaz əmlakın sığortalanmamasına görə fiziki şəxslərə 30, vəzifəli şəxslərə 80, hüquqi şəxslərə isə 200 manat cərimə tətbiq ediləcək. Digər tərəfdən, fiziki şəxslərin cərimələnməsilə bağlı protokol nümunəsi olmadığı üçün cərimə yazmaq mümkün deyil. Ona görə də bu qanunun prosedur qaydası hələ ki, yoxdur. Fiziki şəxlərə cərimə protokolu yazmaq səlahiyyəti yerli icra hakimiyyəti orqanlarına verilib. Onlar da hələ ki, bu məsələ ilə dərindən məşğul olmurlar. O zaman sığorta şirkətləri nə haqla vətəndaşları cərimələyir? Düzdür, qanunvericilikdə bu, yerli icra hakimiyyəti orqanı kimi göstərilir. Ancaq söhbətin konkret hansı orqandan getdiyi qanunvericilikdə göstərilməyib. Ona görə də sığorta şirkətlərinin bu özbaşınalığının qarşısı alınmalıdır. Həmçinin, vətəndaşlar onları narahat edən sığorta şirkətləri ilə bağlı məhkəməyə müraciət etməlidilər”.

Vidadi ORDAHALLI